Βότανα για τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τα συμπτώματά της ταλαιπωρούν πολλά άτομα.

Όταν τρώμε, όπως καλά γνωρίζουμε, η τροφή περνά από το στόμα μας στο στομάχι μέσω του οισοφάγου.
Ένας εξειδικευμένος μυϊκός δακτύλιος στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου εμποδίζει την παλινδρόμηση της τροφής από το στομάχι πίσω στον οισοφάγο.
Αυτός ο δακτύλιος ονομάζεται οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ) και λειτουργεί σαν μια ανεπίστροφη βαλβίδα
Όταν αυτή η βαλβίδα για κάποιο λόγο δεν κλείνει εντελώς, το περιεχόμενο του στομάχου μπορεί να επιστρέψει στον οισοφάγο.
Αυτό ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Τα συμπτώματα που προκαλεί η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι
– καούρα, η καούρα αποτελεί το κύριο σύμπτωμα και πρόκειται για μια αίσθηση καψίματος, η οποία ανεβαίνει από το επιγάστριο ή το χαμηλότερο μέρος του θώρακα προς το λαιμό
– πόνος στο επιγάστριο και το στήθος,
– ναυτία,
– όξινη γεύση στο στόμα,
– μετεωρισμός,
– ρεψήματα.
Όλα τα συμπτώματα, εμφανίζονται περιοδικά και επιδεινώνονται μετά το τέλος των γευμάτων
Επίσης μπορεί να υπάρχει επίμονος βήχας, ιδίως κατά τις νυκτερινές ώρες, λόγω της παλινδρόμησης των οξέων που ερεθίζουν την τραχεία.
Για να αντιμετωπίσουμε τα συμπτώματα της παλινδρόμησης πρέπει να κάνουμε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, ώστε να απαλλαγούμε από αυτά.
Και πάντα η αντιμετώπιση ενός προβλήματος υγείας στην αρχή, όπως και η πρόληψη, είναι η καλύτερη επιλογή.
Ακολουθούμε αποφασιστικά ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής – 
-. αποφεύγουμε και λέμε τέρμα στα λιπαρά και τα πικάντικα φαγητά,
-. καταργούμε το τηγάνι,
-. καταργούμε τα ανθρακούχα ποτά,
-. καταργούμε τη ζάχαρη και το  αλκοόλ,
-. γυμναζόμαστε – το χαλαρό περπάτημα είναι ιδανικό,
-. δεν τρώμε πολύ, έως καθόλου, πριν πέσουμε για ύπνο,
-. κοιμόμαστε καλά και εντάσσουμε τα βότανα στη διατροφή μας.
Βότανα για τη διαχείριση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
1) χαμομήλι
Και ξεκινάω με το θεσπέσιο χαμομήλι.
Το χαμομήλι χρησιμοποιείται παραδοσιακά για πολλές γαστρεντερικές παθήσεις, ανάμεσα στις οποίες και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμιση.
Όσα άτομα υποφέρουν από παλινδρόμιση πρέπει οπωσδήποτε να έχουν στη διατροφή τους ροφήματα με χαμομήλι.
Το χαμομήλι το κάνουμε έγχυμα και μπορούμε να πίνουμε δύο με τρις φορές την ημέρα.
2) τζίντζερ 
Μία ανασκόπηση διερεύνησε την επίδραση του τζίντζερ στα παιδιά με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και διαπίστωσε ότι βοήθησε πολύ στη μείωση των συμπτωμάτων.
Το πολύτιμο τζίντζερ δείχνει ισχυρές δυνατότητες για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της παλινδρόμησης με λίγες, έως ελάχιστες ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Δοκιμάστε το τζίντζερ στις συνταγές και στα βοτανικά ιάματα που περιγράφω στα άρθρα μου:
Ένα απολαυστικό kvass με καρότα, τζίντζερ και φλούδες πορτοκαλιού
Το τζίντζερ στην κουζίνα μας – ένα θεραπευτικό πιάτο
Τζίντζερ και κουρκούμι σε ένα ρόφημα που ανακουφίζει τον πόνο και μειώνει τις φλεγμονές
Κουρκούμι και τζίντζερ μιά συνταγή που απογειώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα
3) λεμόνι
Ανισορροπίες του πεπτικού μας συστήματος που προλαμβάνει ή θεραπεύει το λεμόνι είτε ως χυμός, είτε ως ρόφημα, είτε ως αιθέριο έλαιο είναι:
η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD)
οι καούρες,
η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD)
Μελέτες έχουν δείξει ότι το D-limonene αυξάνει τη γαστρική κινητικότητα και προκαλεί μείωση της ναυτίας,
εξουδετέρωση των οξέων του στομάχου και ανακούφιση της γαστρικής παλινδρόμησης 
Με τον όξινο χαρακτήρα του το λεμόνι βοηθά στη διάσπαση της τροφής, ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα της δυσπεψίας, όπως καούρα,
πόνο και φούσκωμα, ενώ παράλληλα βελτιώνει την όρεξη
Άρθρα μου που μπορείτε να δείτε περισσότερες πληροφορίες για το λεμόνι:
Το λεμόνι και ο χυμός του – σημαντικές επισημάνσεις για τη χρήση και τις ιδιότητες του
Λεμόνι, ας γνωρίσουμε τον πολύτιμο “ιατρικό καρπό” των Αρχαίων γιατρών.
Κουρκούμι και λεμόνι – ένα ισχυρότατο θεραπευτικό ρόφημα
4) πορτοκάλι – το d-limonene από τη φλούδα του πορτοκαλιού και του λεμονιού έχει προταθεί ως μιά εναλλακτική και φυσική θεραπεία για την καούρα από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Ελιξίριο: Το εκχύλισμα από φλούδες λεμονιού και πορτοκαλιού στο νερό, ένα ιδανικό ρόφημα, το οποίο συμβάλλει στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
5) ελαιόλαδο – Χάρη στην μεγάλη του απορροφητικότητα από το βλεννογόνο των εντέρων, το ελαιόλαδο καταπραΰνει τα περισσότερα εντερικά σύνδρομα,
βοηθά στην άψογη λειτουργία του παχέος εντέρου – με αποτέλεσμα;
Μα να επουλωθούν τυχόν έλκη σε όποιο σημείο του πεπτικού μας συστήματος, να θεραπευτούν φλεγμονές και να προληφθεί, και πολλές φορές, με τη συνεπικουρία μιας σωστής διατροφής, να θεραπευτεί η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Μπορούμε να πίνουμε μια κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο αρίστης βιολογικής ποιότητας το πρωί που σηκωνόμαστε, πάντα μέσα στα πλαίσια μια υγιεινής διατροφής
6) κουρκούμι
Το κουρκούμι έχει επίσης παραδοσιακά χρησιμοποιηθεί για την καούρα από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση,
τον πόνο στο στομάχι,
την διάρροια,
τα εντερικά αέρια και
το φούσκωμα.
7) γλυκύρριζα
Η ίδια ανασκόπηση που διερεύνησε την επίδραση του τζίντζερ στα παιδιά με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση διαπίστωσε ότι  οι άνθρωποι που χρησιμοποιούσαν γλυκόριζα για μεγάλο χρονικό διάστημα για να ανακουφίσουν τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, έδειξαν αξιόλογες βελτιώσεις.
Επίσης  η γλυκύρριζα αυξάνει τη βλεννώδη επικάλυψη της επένδυσης του οισοφάγου, βοηθώντας την να αντισταθεί στις ερεθιστικές επιδράσεις της παλινδρόμησης. 
Οι επιστήμονες όμως επέστησαν την προσοχή στη δόση, διότι  η γλυκύρριζα σε μεγάλες δόσεις μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση .
Ενώ οι ερευνητές της μελέτης αναγνωρίζουν τα οφέλη της γλυκύρριζας, ζητούν  περισσότερα στοιχεία για να στηρίξουν τους ισχυρισμούς ότι βοηθάει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
Άρθρα μου που μπορείτε να δείτε περισσότερες πληροφορίες για την γλυκύρριζα:
Γλυκύρριζα και η θεραπευτική της χρήση στο διάβα των αιώνων
Γλυκύρριζα για τα προβλήματα του πεπτικού και του εντερικού μας συστήματος και για τις  γαστρικές διαταραχές, 
#. ετοιμάζουμε αφέψημα της ρίζας της – μιά κουταλιά της σούπας ρίζα γλυκύρριζα σε μορφή σκόνης σε μισό λίτρο βραστό νερό και πίνουμε 20 με 30 λεπτά πριν από τα γεύματα
Για τις γαστρικές διαταραχές και τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος η γλυκύρριζα συνδυάζεται άψογα με τη μολόχα και με το σύμφυτο.
8) κυδώνι-Cydonia oblonga Mill
Το κυδώνι είναι ένα δημοφιλές φαρμακευτικό βότανο και θα το βρούμε σε πολλά και διαφορετικά παραδοσιακά φάρμακα-ιάματα.
Συμπυκνωμένο εκχύλισμα κυδωνιού, γνωστό και ως σάλτσα κυδωνιού,  χρησιμοποιείται παραδοσιακά για τη θεραπεία πολλών γαστρεντερικών διαταραχών, ισχυρισμό που έχουν επιβεβαιώσει πολλές σύγχρονες έρευνες.
Ο στόχος μελετών όπως  αυτής  ήταν να συγκρίνει την αποτελεσματικότητα του κυδωνιού έναντι της δραστικής ουσίας ranitidine στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σε έγκυες γυναίκες, καθώς γνωρίζουμε πως το κυδώνι είναι ένα παραδοσιακό γαστρικό τονωτικό, ένα ορεκτικό και ένα ίαμα για τη ναυτία,
τον έμετο και τον επιγαστρικό πόνο.
Ο επιγαστρικό πόνος είναι πόνος που εντοπίζεται στην περιοχή της άνω κοιλίας αμέσως κάτω από τα πλευρά.
Συνήθως το πόνο αυτό βιώνουν τα άτομα κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το φαγητό ή εάν ξαπλώνουν σε πάρα πολύ σύντομα μετά το φαγητό.
Είναι ένα κοινό σύμπτωμα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Επίσης έρευνες έχουν διεξαχθεί για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για τη σχέση του σιροπιού του κυδωνιού με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση των παιδιών.
Δεδομένου ότι η θεραπεία των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης στα παιδιά είναι υψίστης σημασίας, οι μελέτες που διεξάγονται  αποσκοπούν στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του σιροπιού κυδωνιού και της δραστικής ουσίας ranitidine στη διαχείριση παιδιών με συμπτωματική γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση των συμπτωμάτων σε όλες τις παιδικές ηλικιακές ομάδες.
Σε σύγκριση δε με την δραστική ουσία omeprazole το κυδώνι – Cydonia oblonga, η μυρτιά ή μυρσίνη – myrtus communis και η χαρουπιά – Ceratonia siliqua έδειξαν σημαντική μείωση των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Οι μελέτες για τη χαρουπιά- Ceratonia siliqua επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στην παλινδρόμηση στα βρέφη και αποδείχθηκε αξιοσημείωτη μείωση του αριθμού της παλινδρόμησης.
Επίσης τα ευρήματα των ερευνών δηλώνουν ότι το υδατικό εκχύλισμα των λοβών του χαρουπιού ασκούν  γαστροπροστατευτικά αποτελέσματα έναντι του οξειδωτικού στρες, εν μέρει λόγω, των αντιοξειδωτικών τους ιδιοτήτων του, έτσι και αλλιώς οι αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και δράσεις του χαρουπιού ήταν οι κύριοι μηχανισμοί που επέφεραν τα θετικά αποτελέσματα και μείωσαν τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Το πιο σημαντικό είναι ότι οι μελέτες έδειξαν ότι το εκχύλισμα του χαρουπιού αφαίρεσε το έλκος στον γαστρικό βλεννογόνο.
Αυτά τα δεδομένα επιβεβαίωσαν πλήρως όλες τις αναφερθείσες in vivo  και in vitro αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του χαρουπιού.
Επίσης αποδείχθηκε ότι το υδατικό εκχύλισμα από λοβούς χαρουπιού περιέχει υψηλές ποσότητες συνολικών πολυφαινολών,
συνολικών φλαβονοειδών και συμπυκνωμένων τανινών.
Αυτά τα μόρια είναι η πρωταρχική πηγή της αντιοξειδωτικής ικανότητας αυτού του φυτού.
Επιπλέον, είναι πολύ γνωστό ότι τα sulfhydryls συμμετέχουν εν μέρει στην κυτταροπροστασία του στομάχου, στη διατήρηση της ακεραιότητας του βλεννογόνου και στην απομάκρυνση των ελεύθερων ριζών που σχηματίζονται λόγω της δράσης επιβλαβών παραγόντων.
Εκτός από τα παραπάνω βότανα υπάρχουν και δύο ισχυρά προϊόντα, τα οποία συντελούν στη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, με τη βοήθεια πάντα της ολοκληρωμένης υγιεινής διατροφής,  και αυτά είναι:
1) η πολύτιμη μαστίχα χίου.
Αυτό το εξαιρετικό ελληνικό προϊόν έχει ευεργετική δράση στο πεπτικό μας σύστημα, αντιμετωπίζει άμεσα τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και συντελεί στην θεραπεία της.
Επίσης η μαστίχα Χίου προάγει τη δημιουργία σάλιου.
Το σάλιο είναι βιολογικό υγρό εξαιρετικά πολύτιμο για το ανθρώπινο σώμα, διότι επιτελεί πολλές βιολογικές λειτουργίες.
Μεταξύ των άλλων φυσικών ιδιοτήτων του έχει και τη μια φυσική ιδιότητα να εξουδετερώνει τα οξέα και να συμβάλλει στην απομάκρυνσή τους από τον οισοφάγο.
Τη μαστίχα Χίου της βρίσκουμε σε φαρμακεία και καταστήματα βιολογικών προϊόντων και ακολουθούμε τις οδηγίες χρήσεις
2)  το διττανθρακικό νάτριο, η γνωστή μας μαγειρική σόδα.
Διαλύουμε μαγειρική σόδα σε νερό χωρίς χλώριο και κάνουμε γαργάρες, αλλά και πίνουμε.
Σαν αλκαλική ουσία η σόδα, εξουδετερώνει άμεσα τα οξέα του στομάχου. 
Προσοχή στο δυόσμο και στη μέντα
Η μέντα και ο δυόσμος είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου σε ενήλικες και παιδιά, δεν πρέπει όμως να χρησιμοποιούνται ποτέ σε ασθενείς με παλινδρόμηση.
Η μέντα και ο δυόσμος είναι γνωστό ότι έχουν αντισπασμωδική δράση στους λείους μύες και μπορεί να αυξήσουν τη χαλάρωση του κάτω σφιγκτήρα του οισοφάγου.
Αυτό θα  επιδεινώσει τα συμπτώματα παλινδρόμησης, ειδικά σε ασθενείς με διαβρωτική οισοφαγίτιδα ή διαφραγματοκήλη – περισσότερες πληροφορίες: Φρέσκα φύλλα δυόσμου και τα πολλαπλά τους οφέλη στην υγεία μας
Επίλογος
Γενικά τα βότανα προσφέρουν πολλούς πιθανούς τρόπους βοήθειας στα άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας των υποκείμενων παροδικών χαλαρώσεων του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (TLESR), βοηθώντας στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στη μείωση της φλεγμονής.
Η φουμάρια ή καπνόχορτο-Fumaria officinalis και το χελιδόνιο ή χελιδονόχορτο-Chelidonium majus είναι δύο ισχυρότατα βοηθητικά βότανα.
Η αρτεμίσία ή αψιθιά-Artemisia asiatica, έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι μειώνει τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση,
Η μπελαντόνα-Atropa belladonna συμβάλλει στη θεραπεία της παροδικής χαλαρώσης του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (TLESR)– η μπελαντόνα είναι ένα από τα πιο τοξικά βότανα που απαντώνται στο Ανατολικό ημισφαίριο, θεωρείται ισχυρό δηλητήριο και χορηγείται μόνο με συνταγή ειδικού γιατρού-βοτανολόγου 
Η χαρουπιά-Ceratonia siliqua,
η φτελιά-Ulmus rubra,
η μολόχα-Althaea officinalis και το τζελ των φύλλων της Aloe vera μειώσουν τα οξέα  και θεραπεύσουν τους ιστούς που έχουν υποστεί βλάβη.
Ο χυμός της αλόης  έχει τοπική αντιφλεγμονώδη δράση και ανακουφίζει άμεσα από την καούρα.
Μπορούμε να χρησιμοποιούμε το χυμό της αλόης και τη νύχτα, αν μας  ξυπνήσει η καούρα.
Ο χυμός της αλόης είναι και ένα από τα ιδανικότερα υπακτικό και έτσι θα βοηθήσει  και στη  δυσκοιλιότητα, η οποία πολλές φορές ταλαιπωρεί τα άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Η γλυκύρριζα,
η καλέντουλα-Calendula off icinalis,
το κουρκούμι–Curcuma longa,
το τζίντζερ–Zingiber off icinale,
το δεντρολίβανο–Rosmarinus officinalis και το σύμφυτο–Symphytum officinale, είναι όλα ισχυρότατα και ιδανικά βότανα για τη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και την αποκατάσταση των βλαβών που έχει υποστεί ο βλεννογόνος του οισοφάγου από τη χρόνια έκθεσή του στο  οξύ του στομάχου,
Η βοτανοθεραπεία έχει πολλά να προσφέρει στους ασθενείς με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αλλά απαιτείται και από τους ίδιους συμμόρφωση στους κανόνες της υγιεινής διατροφής.
Όσα άτομα ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή για την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, πρέπει πάντα να συμβουλεύονται το γιατρό τους, διότι τα βότανα ενδέχεται να επηρεάσουν τα φάρμακά τους και τα φάρμακά τους τα βότανα.
“Αγαπημένα τρόφιμα του οισοφάγου” που ματαιώνουν τις επιθέσεις των οξέων:
το καρότο,
το λάχανο,
ο χυμός του σέλινου,
η μπανάνα και το ανόθευτο μέλι, που είναι μια ευρέως αναφερόμενη λαϊκή θεραπεία για την καούρα.

Και όπως λέει ο Εθνοφαρμακολόγος Paul Alan Cox:
Όταν οι λαοί ζουν εδώ και πολλές δεκαετίες σε περιοχές όπου η χλωρίδα ποικίλει και μεταδίδουν τις συνταγές τους από γενιά σε γενιά, η χρήση ενός θεραπευτικού φυτού παρέχει τόσες ορθές πληροφορίες όσες και οι κλινικές δοκιμές μεγάλης κλίμακας

Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr

μελέτες, έρευνες, αναφορές:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4546091/
 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29553843/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29032757/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27996295/
https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/herbal-remedies-for-heartburn
kampo medicine – ιατρική kampo:
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2021.640576/full
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/rikkunshito
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4928719/
https://www.todaysdietitian.com/newarchives/090313p18.shtml
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2020.00884/full
www.semanticscholar.org
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/peppermint-oil
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/mentha-piperita

Σημειώσεις:
-πριν δοκιμάσουμε οτιδήποτε, είναι σημαντικό να συζητάμε τη χρήση του με το γιατρό μας.
-οι πληροφορίες που παρέχονται προορίζονται μόνο για γενικούς ενημερωτικούς και πληροφοριακούς σκοπούς, δεν προσφέρονται και δεν συνιστούν ιατρική συμβουλή.
-σε καμία περίπτωση, κανένα από τα υλικά που παρουσιάζονται δεν προορίζεται να αντικαταστήσει την επαγγελματική ιατρική περίθαλψη ή την παρακολούθηση από ειδικευμένο ιατρό, ούτε πρέπει να ερμηνεύεται ως τέτοια.
-δεν χρησιμοποιούμε βότανα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ακόμα και συμπληρώματα χωρίς την γνώμη γιατρού μας
-τo botanologia.gr είναι, αυστηρά, ένας ιστότοπος ειδήσεων και πληροφοριών σχετικά με τα βότανα.
-το περιεχόμενο δεν προορίζεται να υποκαταστήσει επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία.
-δεν χρησιμοποιούμε τις πληροφορίες που παρέχονται για διάγνωση ή θεραπεία ενός προβλήματος υγείας ή ασθένειας, ή συνταγογράφηση φαρμάκων ή άλλης θεραπείας.
-ελέγχουμε πάντα τις αλλεργίες μας.
-πάντα να μιλάμε με το γιατρό μας ή άλλο επαγγελματία υγείας πριν πάρουμε οποιοδήποτε φάρμακο ή θρεπτικό, βοτανικό ή ομοιοπαθητικό συμπλήρωμα, ή χρησιμοποιώντας οποιαδήποτε θεραπεία για ένα πρόβλημα υγείας.
-εάν έχουμε ή υποψιαζόμαστε ότι έχουμε κάποιο ιατρικό πρόβλημα, επικοινωνούμε αμέσως με το γιατρό μας.
-δεν παραβλέπουμε την επαγγελματική ιατρική συμβουλή ή την καθυστέρηση στην αναζήτηση επαγγελματικής συμβουλής, επειδή γνωρίζουμε κάτι σχετικό.