Η διατροφή των ημερών πριν το Πάσχα και όχι μόνο

Από πολύ παλιά, ό,τι προϊόντα χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος για να παρασκευάσει την τροφή του, ήταν απόλυτα συνδεδεμένο µε τις εποχές του χρόνου,
με τη γη,
με τον ήλιο.
Οι κουζίνες των σπιτιών ήταν συμπληρωμένες με προϊόντα εποχής,
ανέδυαν δυνατές, αυτούσιες γεύσεις,
δημιουργικά λιτές, απλές μα καθόλου απλοϊκές,
ευφάνταστες,
καθημερινές,
αλλά και εορταστικές όταν το απαιτούσαν οι καταστάσεις.
Η μακαρονόπιτα, π.χ και γενικά οι πίτες με γάλα και τυρί μαζί με τα αυγά ήταν το σήμα κατατεθέν της εβδομάδας της Τυρινής και ειδικά του εορταστικού τραπεζιού της Κυριακής της Τυροφάγου.
Με τα αυγά έκλεινε και η μεγάλη περίοδος του Τριωδίου, καθώς ήταν και το βραδινό γεύμα της Κυριακής της Τυροφάγου.
Αυγά, βρασμένα ή ψημένα στο τζάκι.
Και αυγό θα έτρωγαν πάλι το Πάσχα.
Οι έρευνες λοιπόν έχουν αποδείξει ότι η μακροζωία και ευζωίας των προγόνων μας οφειλόταν σε αυτή τη διατροφή, η οποία ήταν απαλλαγμένη από συντηρητικά,
γαλακτωματοποιητές,
σταθεροποιητές και άλλα βαρύγδουπα συστατικά και σε ένα σταθερό διαιτολόγιο με τους εμφανείς περιορισμούς μέσα στη χρονιά που εκτός των άλλων είχε και αποτοξινωτικό χαρακτήρα.
Τα “ταπεινά” υλικά τα είχε κάθε οικογένεια στον κήπο της, και στο ντουλάπι της και βέβαια τίποτα δεν πετάγονταν στα σκουπίδια, ό,τι περίσσευε γινόταν μια καινούργια συνταγή για να χορτάσει η οικογένεια την άλλη ημέρα, γιατί ο μόχθος ήταν βαρύς.
Αυτή λοιπόν “η μαγειρική των περιστάσεων” ή η μαγειρική της Κατοχής του Θέμου Ποταμιάνου και η cucina povera, των Ιταλών -η «φτωχή» κουζίνα, ήταν συνάμα πλουσιότατη σε γεύση αλλά και σε θρεπτική αξία!
Αυτά τα ταπεινά υλικά έκρυβαν μέσα τους μια πληθώρα θρεπτικών συστατικών που, ούτε και τα ίδια τα άτομα που τα μαγείρευαν και τα γεύονταν δεν αντιλαμβάνονταν την σπουδαιότητά τους.
Μέχρι τη δεκαετία του’60, το φαγητό στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, του λαμπερού ήλιου και της γαλάζιας θάλασσας επισφράγιζε τις μεγάλες οικογενειακές εκδηλώσεις όπως τη γέννηση,
το γάμο αλλά και το θάνατο, τις θρησκευτικές γιορτές, τις βασικές αγροτικές εργασίες, όπως τον τρύγο,
το αλώνισμα, το μάζεμα της ελιάς.
Όλα γίνονταν με ορθή κρίση, χωρίς φιοριτούρες και τις περισσότερες φορές υπήρχαν χάρη στη δημιουργικότητα και τη φαντασία της μαγείρισσας του σπιτιού, της γυναίκας που έπρεπε πάση θυσία και με ότι υλικά είχε να ταΐσει την οικογένειά της.
Η περιορισμένη διαθεσιμότητα των πρώτων υλών ανάγκαζε τη φαντασία να δουλέψει και να “κατεβάσει” ιδέες και να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τα λίγα υλικά που είχε στην κατοχή της.
– Με τα άγρια ραδίκια,
τις καυκαλήθρες,
τα μυρώνια,
τις παπαρούνες,
τις τσουκνίδες και με μια απλή ζύμη με αλεύρι,
νερό και αλάτι είχαμε τις ασυναγώνιστες και πεντανόστιμες πίτες των ελληνικών χωριών.
– Με λίγα ξερά κρεμμύδια,
αλεύρι,
νεράκι,
μάραθο,
ξινοτύρι και λίγο λάδι είχαμε τις περίφημες κρεμμυδόπιτες και μαραθόπιτες της νησιωτικής Ελλάδας.
– Χωρίς φύλλο, με λίγη μπομπότα στον πάτο του ταψιού και αρκετή στην επιφάνεια της γέμισης, η οποία ήταν με άγρια χόρτα, ενισχυμένα με μυρωδικά,
ένα αυγό,
λίγη φέτα και λίγο λάδι είχαμε την περίφημη ρουμελιώτικη μπαμπανέτσα.
Και είχαμε πολλές πίτες στην Ελλάδα, που ήταν τα αμέσως πιο διαδεδομένα φαγητά μετά τα φαγητά κατσαρόλας.
Πίτες που έκρυβαν μέσα τους τη μαγεία των διαφορετικών κάθε φορά υλικών, λόγω εποχής.
Και ίσως έχει έρθει η εποχή να ξαναθυμηθούμε τους ξεχασμένους – λόγω ευμάρειας;! – θησαυρούς της κουζίνας των λαών της μεσογείου που ανάμεσά τους βρίσκεται και η χώρα μας
Να ψάξουμε στη μνήμη μας και να αναζητήσουμε ξεχασμένες γεύσεις, να τις ξαναμαγειρέψουμε,
να τις γνωρίσουμε στις νέες γενιές, ξεκινώντας από τα μικρά-μικρά παιδιά.
Η απλότητα και η καθαρότητα των γεύσεων είναι σίγουρο πως δεν θα τα αφήσει ασυγκίνητα.
Ο πλανήτης μας ήδη αναστενάζει από τα μεταλλαγμένα και μεταποιημένα προϊόντα, η οικολογική μας συνείδηση πρέπει να αρχίζει να αφυπνίζεται.
Πρέπει να γνωρίζουμε τι προϊόντα αγοράζουμε, γιατί πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα συγκεκριμένα προϊόντα,
πως πρέπει να τρώμε και γενικά, οι μαγειρικές μας τεχνικές πρέπει να αντανακλούν την ποιότητα του τρόπου ζωής μας.
Το να γνωρίζουμε ποιες και πώς να επιλέγουμε τις πρώτες ύλες και ποια είναι τα εποχικά προϊόντα  για την κουζίνα μας είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς και την υγεία μας θα προστατέψουμε αλλά και το πορτοφόλι μας.
Η άλλη διάσταση της νηστείας
Αλλά η νηστεία έχει και άλλες διαστάσεις: οι αυστηρά οργανωμένοι Σπαρτιάτες κήρυσσαν δεκαήμερη νηστεία, όταν προετοιμάζονταν να ξεκινήσουν κάποια σημαντική εκστρατεία ή μια κρίσιμη μάχη.
Αργότερα έκαναν το ίδιο και οι Ρωμαίοι.
     Η συνήθεια αυτή βάζει στην εικόνα ένα στοιχείο που τη διευρύνει.
Δηλαδή η νηστεία δεν χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο μόνο για να τον φέρει πιο κοντά στον Θεό, αλλά και για να τον βοηθήσει να επιτελέσει ένα σημαντικό ανθρώπινο έργο.
Πέρα από την εξαΰλωση, τον βοηθά να ασκηθεί στην αυτοπειθαρχία και τον έλεγχο που τον συγκεντρώνουν και τον βοηθούν να εστιάζει στο στόχο του πιο αποτελεσματικά.
     Ας δούμε όμως πώς διαμορφώθηκε η νηστεία και πόσες οι μέρες της νηστείας, όπως τηρείται σήμερα από τους πιστούς της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία πήρε την τελική της μορφή γύρω στα τέλη του 10ου αιώνα.
    Αν αθροίσει, λοιπόν κάποιος τις μέρες των νηστειών της Ορθοδόξου Εκκλησίας θα παρατηρήσει πως ξεπερνούν τις 170, που σημαίνει ότι τις μισές μέρες του χρόνου σύμφωνα με το ελληνικό πρότυπο διατροφής δεν καταναλώνεται κανένα ζωικό προϊόν!!!

Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr

• Σε κάποια χωριά της Πελοποννήσου που δεν είχαν κάτι άλλο για γλυκό έφτιαχναν και γλυκές μακαρονόπιτες -ήταν ακριβώς η ίδια συνταγή με την προσθήκη ζάχαρης.’Έχω φάει τέτοια πίτα – και ομολογουμένως ήταν πεντανόστιμη!

read more:
H αρχαιότερη νηστεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Νηστεία, που την πρωτοσυναντάμε και πως μαγειρεύουμε φακές χωρίς λάδι