Σπανάκι-τελικά τι συμβαίνει με το σπανάκι; έχει ή δεν έχει σίδηρο;

Σπανάκι και…”γιατί ο Popeye τρώει σπανάκι;- για το σίδηρο -“δείξτε μου αποδείξεις”
Φυσικά όλοι γνωρίζουμε τον Ποπάυ, το ναύτη, το cartoon που γίνεται πολύ-πολύ δυνατός όταν τρώει σπανάκι.
Έχουμε άραγε δίκιο να πιστεύουμε κάτι τέτοιο ή όχι;
Ας δούμε τι συμβαίνει:
Για περισσότερο από εκατό χρόνια ένας δημοφιλής μύθος – τα 100gr σπανάκι περιέχουν 36mg σίδηρο – κυκλοφορεί
σε ακαδημαϊκά βιβλία,
σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά,
σε δημοφιλείς διαλέξεις,
σε πανεπιστήμια και
στο Διαδίκτυο.
Όμως, το 1972 σε μία διάλεξη ο περίφημος διατροφολόγος Arnold E. Bender ισχυρίστηκε ότι ένα γερμανικό βιβλίο σχετικά με τη διατροφή (Noorden and Salomon 1920; 476) αναδημοσίευσε ένα προηγούμενο λάθος, μια λάθος υποδιαστολή που εσφαλμένα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1870 από το Γερμανό επιστήμονα Emil von Wolff.
Η επιστημονική ομάδα του Emil von Wolff μετρώντας την περιεκτικότητα του σπανακιού σε σίδηρο έβαλαν την υποδιαστολή στο δεκαδικό αριθμό μία θέση δεξιότερα, έτσι
τα 100gr σπανάκι τα οποία περιέχουν 3,60mg σίδηρο έφτασαν να περιέχουν 36mg.
Μιά τεράστια διαφορά.
Οι μετέπειτα επιστήμονες δεν ασχολήθηκαν να κάνουν καινούργιες μετρήσεις μέχρι που φτάσαμε στον έγκριτο διατροφολόγο Arnold E. Bender το 1972 ο οποίος αναφέρει:
“για εκατό χρόνια ή και περισσότερο το σπανάκι είναι (και προφανώς εξακολουθεί να είναι) γνωστό για την υψηλή περιεκτικότητά του σε σίδηρο σε σύγκριση με εκείνη των άλλων λαχανικών, αλλά αυτό είναι αναληθές”
Το 1870 ο dr. Εmil von Wolff  δημοσίευσε τις αναλύσεις περιεκτικότητας των τροφίμων, όπως το σπανάκι, που φάνηκε να είναι εξαιρετικά πλούσια σε σίδηρο.
Τα στοιχεία αυτά επαναλαμβάνονται στις επόμενες γενιές των σχολικών βιβλίων – αφού δεν ελέγχουμε πάντα τα αποτελέσματα των άλλων – συμπεριλαμβανομένου του “Handbook of Food Sciences’” (Handbuch der Ernahrungslehre) υπό του von Noorden και Saloman το 1920.
Και ερχόμαστε στο 1981 όταν ο καθηγητής ανοσοθεραπείας  Dr. TJ Hamblin σε ένα άρθρο του στην British Medical Journal αμφισβήτησε τα δεδομένα αυτά.
Ισχυρίστηκε πως η άποψη ότι το σπανάκι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο οφειλόταν σε σφάλμα δεκαδικού σημείου, κάτι που είχε ανακαλυφτεί ήδη από τη δεκαετία του 1930, όταν το 1937 Γερμανοί ερευνητές έκαναν εκ νέου μετρήσεις και αναλύσεις και διαπίστωσαν ότι το σπανάκι δεν περιείχε περισσότερο σίδηρο από ό, τι οποιοδήποτε άλλο φυλλώδες λαχανικό.
Άλλοι ερευνητές, τα μετέπειτα χρόνια, ισχυρίστηκαν πως ο Emil von Wolff δεν έκανε λάθος στα δεκαδικά ψηφία αλλά δεν διαχώρισε το νωπό από το αποξηραμένο ή το κονσερβοποιημένο σπανάκι.

“Το υπερεκτιμημένο ως πηγή σιδήρου σπανάκι – Υπάρχουν τουλάχιστον δύο εκδοχές για το πώς προέκυψε αυτό το σφάλμα.
Η πρώτη εκδοχή αναφέρει πως το 1890 o γερμανός επιστήμονας Gustav von Bunge βρήκε ότι η περιεκτικότητα σε σίδηρο στο σπανάκι είναι 35mg ανά 100gr, αλλά παραβλέφθηκε το γεγονός ότι είχε αναλύσει αποξηραμένο σε σκόνη  σπανάκι και η περιεκτικότητα του σιδήρου αφορούσε αυτή τη μορφή του σπανακιού.
Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει πως είκοσι χρόνια νωρίτερα, το 1870, ένας άλλος επιστήμονας, ο Δρ. E von Wolf, είχε πραγματοποιήσει μια παρόμοια ανάλυση – αλλά είχε τοποθετήσει λανθασμένα το δεκαδικό σημείο στο 5 – 35,0mg
Όπου και αν βρίσκεται η αλήθεια, το λάθος δεν είχε ληφθεί υπ όψιν  μέχρι το 1937 και ο μύθος είχε καταφέρει να επιβιώσει τα επόμενα 70 χρόνια, καθώς το σφάλμα εντοπίστηκε στη δεκαετία του 1930 “

Σήμερα, σύμφωνα με τους πίνακες από τις βάσεις δεδομένων των θρεπτικών συστατικών*, παρατηρούμε πως “Η φήμη του σπανακιού σαν το πιο πλούσιο σε σίδηρο λαχανικό, φαίνεται ότι βασίζεται πράγματι σε ένα λανθασμένο δεκαδικό ψηφίο.”
Έτσι μετά τον καθηγητή Arnold E. Bender και τον dr.Terence John Hamblin και άλλοι ερευνητές πραγματοποίησαν εκ νέου μετρήσεις καταρρίπτοντας τον μύθο της υπέρογκα  μεγάλης περιεκτικότητας σε σίδηρο του σπανακιού, εξαίροντας όμως τη διατροφική του δύναμη και τα ισχυρότατα φυτοθρεπτικά συστατικά που περιέχει.
Συστήνοντας όμως την προσοχή μας στη σχέση του σπανακιού με τα οξαλικά οξέα.
Το σπανάκι ενώ έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο και ασβέστιο το ποσοστό απορρόφησης είναι σχεδόν μηδενικό και
αυτό λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε οξαλικό οξύ.
Το οξαλικό οξύ δεσμεύει το ασβέστιο σε ένα αδιάλυτο άλας όπως και το σίδηρο, το οποίο είναι γερά δεμένο με το οξαλικό οξύ και έτσι
κανένα από τα δύο αυτά στοιχεία δεν μπορούν να απορροφηθούν εύκολα από τον οργανισμό.
Δηλαδή – αν φάμε 50gr φρέσκο ωμό σπανάκι ο οργανισμός μας θα απορροφήσει 0,5 mg σίδηρο, όταν χρειάζονται 8,7 mg σίδηρο την ημέρα οι άντρες και 14,8 mg οι γυναίκες, αυτό αντισταθμίζεται εάν συνοδεύουμε το σπανάκι μας με ελαιόλαδο και άφθονο λεμόνι.
Βέβαια αυτά τα δύο στοιχεία:
α) η μη υπέρογκα υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο και
β) η υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικό οξύ, δεν μειώνει καθόλου την σπουδαιότητα του σπανακιού, το οποίο είναι ένα λαχανικό με πλήθος θρεπτικών συστατικών, απλά, δεν πρέπει να γίνονται παρανοήσεις
Εμείς αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι
α) να τρώμε το σπανάκι μας συνοδευόμενο πάντα με ελαιόλαδο και άφθονο λεμόνι αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό την απορρόφηση του σιδήρου και
β) να μην το συνοδεύουμε με γαλακτοκομικά, διότι μηδενίζουμε την απορρόφηση του σιδήρου που περιέχει
γ) να θυμόμαστε τη μεγάλη θρεπτική του αξία και τα οφέλη του για την υγεία μας  και
δ) να θυμόμαστε ότι η συχνή κατανάλωσή του βοηθάει στην αύξηση της μυϊκής μάζας
Και δεν ξεχνάμε ότι:
Οι άνθρωποι που τρώνε ποικιλία τροφών και ακολουθούν τους γενικούς κανόνες θρέψης, αυτές οι αλληλεπιδράσεις έχουν ελάχιστη έως καμία αρνητική θρεπτική συνέπεια.

Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr

* τα 100 gr ωμό φρέσκο σπανάκι περιέχει 2.7 mg σίδηρο το 15% της ημερήσιας ανάγκης του οργανισμού ενός ενήλικα
πηγές και αναφορές και πληροφορίες:
Share: