Η ροδιά ή ροϊδιά με τον κοκκινόχρυσο καρπό της με τη χρυσή κορώνα

Τη λέμε ροδιά ή ροϊδιά και τα φρούτα της ρόδια ή ρόιδα.

Το επιστημονικό της όνομα: Punica granatum L .
Η ροδιά κάνει ένα κοκκινόχρυσο φρούτο με μια κορόνα στην κορυφή του και η Ήρα, στο περίφημο άγαλμά της “Ηραίο” του Άργους, στο ένα της χέρι κρατούσε ένα ρόδι.
“Η θεά καθόταν σε χρυσελεφάντινο θρόνο και στο διάδημά της ήταν χαραγμένες οι Ώρες και οι Χάριτες.
Στο ένα της χέρι κρατούσε το σκήπτρο και στο άλλο ένα ρόδι και προβάλλονται μυστικοί λόγοι για το σύμβολο αυτό, που εγώ θέλω να αποσιωπήσω” μας λέει χαρακτηριστικά ο Παυσανίας
Η ροδιά λοιπόν καλλιεργείται στην Ελλάδα από αρχαιοτάτων χρόνων και ήταν η καλλιέργειά της σύγχρονη με της ελιάς,
της συκιάς και του αμπελιού, αλλά ήταν αρχαιότερη της βερικοκιάς και της αμυγδαλιάς.
Τα ονόματα με τα οποία την συναντάμε στην Ελλάδα είναι πολλά, άλλα πανάρχαια, άλλα νεότερα και διαφοροποιημένα.
Έτσι έχουμε τα ονόματα:
ροιά,
ρόα,
σίδη,
ροδιά,
ροϊδιά,
ρόϊδο,
ρόϊδι,
ρόδι,
ροδιά,
ρογδιά,
ρόγδιο.
H ονομασία “Ροιά” καθιερώθηκε από τον Όμηρο και με την ονομασία αυτή, την αναφέρει ο Όμηρος στην περιγραφή που μας έχει αφήσει για τους κήπους του βασιλιά των Φαιάκων Αλκίνοου.
όγχναι καί ΄ροιαί καί μηλέαι άγλαόκαρποι – εκεί απιδιές,
ροδιές,
μηλιές με τα λαμπρά τα μήλα (ομήρου οδύσσεια ραψ.ζ’)
Στη συνέχεια τη συναντάμε τη ροδιά μας στον μύθο της Περσεφόνης, όπου ο θεός του Άδη Πλούτωνας, πριν να στείλει την Περσεφόνη στην μητέρα της, της δίνει κρυφά να φάει κόκκους από τον καρπό της ροδιάς- ροιής κόκκον έδωκε φαγείν μελιηδέα λάθρη– για να την εξαναγκάσει να επιστρέψει.
Τη συναντάμε στο μύθο του Τάνταλου-
δένδρεα δ᾽ ύψιπέτηλα κατά κρῆθεν χέε καρπόν,
όγχναι καί ῥοιαί καί μηλέαι αγλαόκαρποι
συκέαι τε γλυκεραί καί ἐλαῖαι τηλεθόωσαι·
και δέντρα αψηλοφύλλωτα κρεμούσαν τον καρπό τους
ροδιές, αφράτες απιδιές, μηλιές καλοκαρπούσες,
συκιές μελόγλυκιες, κι ελιές φουντόκλωνες κι ανθάτες.  ραψωδία λ’
Και ο φουκαριάρης και καταδικασμένος Τάνταλος τίποτα από όλα αυτά δεν μπορούσε να γευτεί.
Ο Ησίοδος, που και αυτός μνημονεύει την ροδιά, μας λέει ότι η ροδιά φύτρωσε από το αίμα του Άδωνη αλλά και από το αίμα του Ζαγρέα Δυονύσου.
Στον τάφο του Πολυνείκη, σύμφωνα με την θέληση των Ερινύων, φύτρωσε μια ροδιά που τα ρόδια της όταν κάποιος τα άνοιγε έσταζαν αίμα.
Ροδιά φύτρωσε και στον τάφο του Μενοικέως, ο οποίος θυσιάστηκε οικειοθελώς για να σώσει την πατρίδα του την Θήβα.
Και η Θεά Αφροδίτη φύτευσε μια ροδιά στην Κύπρο, ενώ στην Δήλο την βρίσκουμε ως νύμφη Ροιά, προσωποποιημένη στο όνομα της μητέρας του Ανίου.
Ο Διόδωρος μας λέει ότι στην γύρω από τον Αχελώο ποταμό, στην εύφορη και καλλιεργήσιμη γη, εφύοντο αμπέλια,
μηλιές και ροϊές.
Ο Αριστοτέλης μας αναφέρει την ροδιά, όπως και ο Αριστοφάνης και ο Θεόφραστος, ο οποίος χαρακτηριστικά αναφέρει:
Η κοπριά των χοίρων καθιστά την δριμύτητα της ροιάς σακχαροδεστέραν και την γλυκαίνει.
Και ο Δημόκριτος μας συμβουλεύει να φυτεύουμε τη ροδιά κοντά σε μυρτιές για καλλίτερη και πλουσιότερη καρποφορία.
Με ένα άλλο όνομα που συναντάμε την ροδιά στους αρχαιότατους εκείνους χρόνους, ειδικά στους Κρήτες και στους Βοιωτούς, είναι Σίδη ή Σίδα.
Και ο παλιός μύθος, o πιο παλιός από όλους, μας λέει ότι η όμορφη Σίδη ήταν παντρεμένη με τον πανέμορφο Ωρίωνα και παινεύτηκε ότι ήταν πιο όμορφη από την Ήρα!
Τι ήθελε και το έλεγε!
Η Ήρα, όπως ήταν αναμενόμενο, την τιμώρησε.
Η τιμωρία σκληρή, την έστειλε στον κάτω κόσμο.
Εκεί η όμορφη νύμφη Σίδη μεταμορφώθηκε σε μια όμορφη ροδιά!
Αυτά πολύ-πολύ συνοπτικά μας αναφέρει η μυθολογία.
Η μυθολογία, η αδελφή της ιστορίας και μάλιστα η πρωτότοκος όπως λέει ο Βολταίρος!
Και έρχεται τους νεότερους χρόνους ο Πλίνιος και μας λέει ότι η ροδιά πήρε το όνομά της από τους Φοίνικες, το οποίο διέδωσαν στον κόσμο οι Καρχηδόνιοι.
Μήλο Φοινικικό την ονομάζει – Malus Punicum, και ορμώμενος από την ονομασία αυτή ο Κάρολος Λινναίος (1707-1778) ο “πατέρας της ταξινόμησης” της δίνει το όνομα “Punica granatum L”.
Από τότε το όνομα Punica granatum L’ καθιερώθηκε ως το επιστημονικό και βοτανικό όνομα της ροδιάς.
Βέβαια υπάρχει και ο αντίλογος του De Candolle, ο οποίος υποστηρίζει ότι το όνομα punicum οφείλεται στο κόκκινο χρώμα του άνθους και των καρπών της ροδιάς και όχι στην καταγωγή της από την Καρχηδόνα.
Και κλείνω αυτό μου το άρθρο με δύο θαυμάσιες μαντινάδες πριν επανέλθω με τις θαυματουργές ιδιότητες του ροδιού:
Μέ τση ρογδιάς τό κόκκινο μοιάζουν τά δυό σου χείλη,
θαρρείς πώς τό ζωγράφισε τ΄αγγέλου τό κοντύλι.
           Αγάπη μου ξυνόρογδο, ξαρρωστικό κυδώνι
όλο τόν κόσμο ξαρρωστείς, μά’ μένα ξανατώνεις.

Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr

Όλες οι πληροφορίες για το ρόδι και τη ροδιά:
Το ρόδι, ο καρπός της ζωής, της υγείας και της καλοτυχίας

Share: