Αμινοξέα και ο σημαντικός τους ρόλος στην υγεία μας

Αμινοξέα – Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τις βιταμίνες, έχουμε ακούσει για τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι όλα τα εσπεριδοειδή περιέχουν βιταμίνη C, αλλά τι γνωρίζουμε για τα αμινοξέα;
Γνωρίζουμε ότι είναι οι δομικοί λίθοι του οργανισμού μας;
Γνωρίζουμε ότι αποτελούν τα δομικά συστατικά των πρωτεϊνών, τα οποία καθορίζουν και τις ιδιότητές τους;
Ας δούμε λοιπόν…
Και μπορούμε να πούμε χωρίς υπερβολές πως είμαστε φτιαγμένοι από αμινοξέα!
Διότι τα αμινοξέα είναι θεμελιώδη μόρια που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην φυσιολογία των έμβιων οργανισμών άρα
και στη φυσιολογία τη δική μας- των ανθρώπων.
Αυτές οι μικροσκοπικές οργανικές ουσίες – τα βασικά δομικά συστατικά της ζωής μας – συνδέονται σε αλυσίδες πεπτιδίων και πολυπεπτιδίων για να δημιουργήσουν τις πρωτεΐνες, οι οποίες με τη σειρά τους θα αποτελέσουν κομμάτι-κομμάτι το σώμα μας!
Δεν είναι καθόλου υπερβολή όταν λέμε ότι η υγεία μας εξαρτάται από τον ανεφοδιασμό του σώματός μας, καθημερινά, με τα απαραίτητα αμινοξέα.
Όταν ένας οργανισμός έχει ανεπάρκεια σε ένα ορισμένο αμινοξύ λόγω διαιτητικών περιορισμών ή λόγω μεταβολικών προβλημάτων, μπορεί να οδηγηθεί σε πολύ-πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας.
Ας δούμε λοιπόν το ζωτικό και κρίσιμο ρόλο που παίζουν τα αμινοξέα στις διάφορες διεργασίες του σώματός μας.
Από το πλήθος των αμινοξέων, μια μικρή μειοψηφία είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη βιοχημεία, ενώ είκοσι τέσσερα-24- από αυτά χρησιμοποιούνται στην κατασκευή των περισσότερων πρωτεϊνών των ζωντανών οργανισμών στη Γη και βέβαια συνθέτουν τις δεκάδες χιλιάδες πρωτεΐνες για το σώμα μας!
Τα εννιά(9) από τα είκοσι τέσσερα(24) αμινοξέα είναι τα βασικά ή απαραίτητα αμινοξέα, τα οποία ο οργανισμό μας δεν έχει τη δυνατότητα να τα συνθέσει και τα προμηθεύεται από τις τροφές.
Τα έξι(6) από τα είκοσι τέσσερα(24) λέγονται ημιαπαραίτητα, διότι δεν μπορούν να συντεθούν στον οργανισμό των παιδιών και αυτό είναι σημαντικό να το γνωρίζουμε όλοι όσοι έχουμε παιδιά,  ώστε να εντάσσουμε στη καθημερινή τους διατροφή τις κατάλληλες τροφές που περιέχουν τα ημιαπαραίτητα αμινοξέα!
Τα υπόλοιπα εννιά(9) συντίθενται μέσω των μεταβολικών μονοπατιών.
– Τα 24 αμινοξέα που συνθέτουν τις πρωτεΐνες όλων των ζωντανών οργανισμών είναι:
αλανίνη Ala
αλλυσίνη, Aly.
αργινίνη Arg
ασπαραγίνη Asn
ασπαραγινικό οξύ Asp
βαλίνη Val
γλουταμινικό οξύ Glu
γλουταμίνη Gln
γλυκίνη Gly
θρεονίνη Thr
ισολευκίνη Ile
ιστιδίνη His
κυστεΐνη Cys
λευκίνη Leu
λυσίνη Lys
μεθειονίνη Met
προλίνη Pro
πυρρολυσίνη Pyl
σεληνοκυστεΐνη Sec
σερίνη Ser
τρυπτοφάνη Trp
τυροσίνη Tyr
υδροξυπρολίνη Hpr
φαινυλαλανίνη Phe
– Τα βασικά αμινοξέα ή αλλιώς απαραίτητα αμινοξέα είναι:
η βαλίνη,
η θρεονίνη,
η ισολευκίνη,
η ιστιδίνη,
η λυσίνη,
η λευκίνη,
η μεθειονίνη,
η τρυπτοφάνη και
η φαινυλαλανίνη.
– Τα ημιαπαραίτητα είναι:
η αλανίνη,
η αργινίνη Arg
το ασπαραγινικό οξύ,
η γλουταμίνη,
το γλουταμινικό οξύ,
η γλυκίνη*
η τυροσίνη,
η σερίνη,
η κυστεϊνη
η προλίνη Pro
Ας παρακολουθήσουμε τις δράσεις και τις ιδιότητες ενός αμινοξέος για να δούμε την πορεία του μέσα στον οργανισμό μας.
Τρυπτοφάνη
Η τρυπτοφάνη -όπως είδαμε- είναι ένα από τα 22 πρωτεϊνικά αμινοξέα και ένα από τα 8 απαραίτητα αμινοξέα για την διατήρηση της έμβιας ζωής.
Αυτό σημαίνει:
– ότι είναι απαραίτητη για την επιβίωση των έμβιων οργανισμών, άρα και της δικής μας επιβίωσης
και
– ότι δεν μπορεί να συντεθεί από τους οργανοσμούς αυτούς – άρα και από το δικό μας οργανισμό- και γι’ αυτό πρέπει να αποτελεί μέρος της διατροφής τους- άρα και της διατροφής μας.
Η τρυπτοφάνη – μαζί με τα υπόλοιπα πρωτεϊνικά αμινοξέα – γενικά, δρουν ως δομικές μονάδες για τη βιοσύνθεση των πρωτεϊνών
Η τρυπτοφάνη -ειδικά- λειτουργεί ως μια βιοχημική πρόδρομη ένωση για την παραγωγή των οργανικών ενώσεων:
σεροτονίνης
μελατονίνης
νιασίνης – βιταμίνη Β3
H τρυπτοφάνη διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και διαδραματίζει ποικίλους σημαντικούς ρόλους στη διανοητική λειτουργία ως νευροδιαβιβαστής.
Mε απλά λόγια η τρυπτοφάνη παίζει τεράστιο ρόλο στη ρύθμιση της διάθεσης,
στη ρύθμιση του πόνου και στη ρύθμιση του ύπνου.
Χαμηλά επίπεδά της μπορεί να οδηγήσουν σε
1. διαταραχές της διάθεσης όπως:
-κατάθλιψη
-αγχώδη διαταραχή
-κρίσεις πανικού
-αγοραφοβία
-ευερεθιστότητα
-διάφορες άλλες φοβικές διαταραχές
-ανησυχία
-μειωμένη κριτική ικανότητα
– βίαιη συμπεριφορά
2. σε χρόνιους πόνους
και
3. σε αϋπνίες
Και η πλουσιότερη πηγή τρυπτοφάνης;
ναι, ναι το κακάο – το οποίο περιέχει 300mg σε 100gr- και κατ’ επέκταση η μαύρη σοκολάτα!
Και τι γίνεται όταν πίνουμε ένα φλιτζάνι κακάο ή τρώμε μια μαύρη σοκολάτα – χωρίς βέβαια ζάχαρη και γάλα;
Επηρεάζεται το δίκτυο των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου μας, των οποίων η δουλειά είναι να μεταφέρουν ηλεκτρικά μηνύματα στους νευρώνες του εγκεφάλου.
Αυτά τα μηνύματα προκαλούν τις όποιες αλλαγές στα αισθήματα που νοιώθουμε και στις διαθέσεις μας!
Να γιατί πολλές φορές νοιώθουμε αυτή την ακατανίκητη επιθυμία για μια σοκολάτα!
Άλλες πλούσιες πηγές τρυπτοφάνης είναι:
η μπανάνα,
ο ανανάς,
το σπανάκι,
τα σπαράγγια,
η βρώμη και τα πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως τα λιπαρά φρέσκα ψάρια – σολομός, σκουμπρί, σαρδέλα-
το κοτόπουλο,
τα όσπρια,
οι ξηροί καρποί-αράπικα φιστίκια, σουσάμι, σπόροι κολοκύθας
τα αυγά,
τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως,
τα εκχυλίσματα ελαίων από ψάρια και ο λιναρόσπορος.
Έχει δε παρατηρηθεί ότι οι υδατάνθρακες στα γεύματα μας, αυξάνουν τη διαθεσιμότητα της τρυπτοφάνης, ενώ αντίθετα οι πρωτεΐνες δυσκολεύουν την απορρόφησή της.
Αυτός είναι ο λόγος που οι πρωτεΐνες του γάλακτος αναστέλλουν τις ευεργετικές επιδράσεις στον οργανισμό μας ενός ροφήματος κακάο στο οποίο έχουμε προσθέσει γάλα.
Ας τα έχουμε όλα αυτά στο νου μας και ας έχουμε όλα αυτά τα τρόφιμα στην καθημερινή μας διατροφή!

*η γλυκίνη έχει ανιχνευθεί στο διαστρικό ενδιάμεσο.
Το 2008, γλυκινοειδή μόρια όπως το αμιναιθανονιτρίλιο, που με υδρόλυση δίνει γλυκίνη, ανακαλύφθηκαν στο Μεγάλο Μοριακό Χέιματ, ένα τεράστιο αεριώδες νεφέλωμα κοντά στο γαλαξιακό κέντρο στον Αστερισμό του Τοξότη, από το Ινστιτούτο του Μαξ Πλανκ για τη Ραδιοαστρονομία.
Το 2009 η γλυκίνη ανιχνεύθηκε επίσης στον κομήτη Άγριος 2 (Wild 2) από το διαστημόπλοιο «Αστρόσκονη» (Sturdust), ενισχύοντας τη θεωρία ότι είναι πιθανό η ζωή να έφθασε στη Γη από το διάστημα.
Το σκάφος επισκέφθηκε τον κομήτη και πήρε δείγμα από αυτόν στο οποίο ανιχνεύθηκε, μεταξύ άλλων υλικών, και το αμινοξύ.
Ήταν η πρώτη φορά που ανιχνεύθηκε αμινοξύ σε κομήτη.

Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr

αναφορές:
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2796.2009.02088.x/full
http://www.drweil.com/drw/u/id/QAA182741
https://nourishmylife.wordpress.com/2013/04/24/raw-cacao-vs-cocoa/
http://nutritiondata.self.com/foods-000079000000000000000.html