Οι δράσεις των βοτάνων – ισχυρότατα βότανα για την υγεία της χολής μας

Πολλές φορές ακούμε τη φράση  “αυτός έχει τη χολή του”;
Τι είναι λοιπόν η χολή;
Ας τη γνωρίσουμε καλύτερα
#. – Η χολή είναι ένα πηχτό καφεπράσινο μέχρι πρασινοκίτρινο βασικό διάλυμα που εκκρίνεται από τα κύτταρα του ήπατος και μέσω του χοληφόρου πόρου μεταφέρεται στο δωδεκαδάκτυλο.
Σε ορισμένα θηλαστικά όπως και στον άνθρωπο συγκεντρώνεται σε μιά μικρή αποθήκη – στη χοληδόχο κύστη – και
όταν τρώμε η χοληδόχος κύστη συσπάται και αδειάζει τη χολή στον κυστικό πόρο κι από εκεί στο χοληδόχο πόρο και στο έντερο.
Η χολή μας βοηθάει να χωνεύουμε τις λιπαρές τροφές μας και όπως καταλαβαίνουμε, παίζει καθοριστικό ρόλο στην απορρόφηση και την πέψη του λίπους.
Η χολή συμπεριφέρεται ως αλκαλικό στις αντιδράσεις και περιλαμβάνει χολικά οξέα, λεκιθίνη, χοληστερόλη, χολερυθρίνη και πρωτεΐνες.
Οι χρωστικές ουσίες της χολής, η χολερυθρίνη και η χολοπρασίνη, προέρχονται από τη διάσπαση της αιμοσφαιρίνης, των ερυθρών αιμοσφαιρίων και είναι αυτές που δίνουν στη χολή το χρώμα της και που με τη σειρά της επηρεάζει το χρώμα των κοπράνων.
Η χολή ρέει στα χοληφόρα αγγεία, τα οποία σχηματίζουν το χοληφόρο δέντρο.
Η απόδοση της χολής είναι αποτέλεσμα συνέργειας:
1) της ηπατικής έκκρισης,
2) της σύσπασης της χοληδόχου κύστης και
3) της χαλάρωσης του σφιγκτήρα του Oddi.
Αυτές τις δράσεις αναλαμβάνει, σε ένα βαθμό, η χολοκυστοκινίνη ή παγκρεατοζυμίνη, η οποία απελευθερώνεται μετά το γεύμα από εντερικά κύτταρα.
Κύρια ουσία που παρακινεί το ήπαρ για έκκριση της χολής είναι η ορμόνη σεκρετίνη που παράγεται στα τοιχώματα του δωδεκαδακτύλου.-.#*
     Και ας δούμε τι είναι και τι ρόλο παίζει η περίφημη Χοληδόχος κύστη και τι μπορούμε να κάνουμε για να διατηρήσουμε υγιές το χοληφόρο μας σύστημα με την πολύτιμη συμπαράσταση των βοτάνων μας:
Χοληδόχος κύστη
 Η χοληδόχος κύστη έχει χωρητικότητα περίπου 30-50ml και η δουλειά της είναι η αποθήκευση της χολής που παράγεται από το συκώτι και η απελευθέρωσή της ανάλογα με τις ανάγκες του πεπτικού συστήματος.
Μετά το φαγητό, το υγρό αυτό διοχετεύεται προς το λεπτό έντερο και βοηθά την πέψη στην απορρόφηση των λιπαρών ουσιών.
Ωστόσο, δεν είναι εύκολο να διατηρήσουμε αυτό το πολύπλοκο μείγμα χημικών στοιχείων που απαρτίζουν τη χολή στην υγρή τους μορφή.
Τα στοιχεία της χολής έχουν μια φυσική τάση να σχηματίζουν “λάσπη”, κομμάτια και σκληρές εναποθέσεις που ονομάζονται χολόλιθοι.
Ο οργανισμός χρησιμοποιεί πολλές βιοχημικές μεθόδους για να αποτρέψει την εμφάνιση τέτοιας συμπύκνωσης, αλλά αυτή η φυσική χημεία δεν πετυχαίνει πάντα, λόγω διάφορων αιτιών.
Έτσι παρατηρούμε ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών και ένα ακόμα μεγαλύτερο γυναικών να έχουν προβλήματα με τη χοληδόχο κύστη τους και να αναπτύσσουν χολόλιθους πολλές φορές στη ζωή τους.
Αυτοί είναι και οι λόγοι που πρέπει να  διατηρούμε τη χοληδόχος κύστη μας υγιή  και σε ισορροπία.
Αυτό επιτυγχάνεται
-#. όταν διαχειριζόμαστε με σωστό και θετικό τρόπο καταστάσεις και γεγονότα ώστε να μειώνουμε στρες και άγχος
-#. όταν τρεφόμαστε σωστά ώστε να μην επιβαρύνουμε τη χολή μας, δηλαδή να μην τρώμε
– κορεσμένα λίπη και
– τρανς λιπαρά
– να τρώμε πολύ λίγο κρέας
– να τρώμε λίγα γαλακτοκομικά προϊόντα
– να μην τρώμε τηγανητά
– να μην πίνουμε αναψυκτικά
– να μην τρώμε υδρογονωμένες μαργαρίνες και
– επεξεργασμένα τρόφιμα.
-#. όταν μασάμε πολύ καλά όλες μας τις τροφές οι οποίες πρέπει να είναι:
– πλήρεις μη κατεργασμένες όπως:
– ψωμί ολικής άλεσης
– αναποφλοίωτο ρύζι
– φρούτα και λαχανικά
– φασόλια, ενώ παράλληλα προσθέτουμε στη διατροφή μας:
– χυμό από φρέσκο λεμόνι
– ω-3 λιπαρά
– λινέλαιο για το λινελαϊκό του οξύ και βέβαια
– ελαιόλαδο ώστε να προμηθεύουμε τον οργανισμό μας – εκτός των άλλων – ελαϊκό οξύ.

Αυτά είναι τα πιο ισχυρότερα βότανα για την προστασία της υγείας της χολής μας, των οποίων οι ιδιότητες έχουν επιβεβαιωθεί σε κλινικές μελέτες και τα οποία
επιβάλλεται να τα έχουμε ενταγμένα στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφή, ώστε να διατηρούμε υγιές το χοληφόρο μας σύστημα και να μειώνουμε τις πιθανότητες επίπονων καταστάσεων.

Kαι ερχόμαστε στα βότανά μας.
Στα βότανα που διατηρούν υγιές όλο το σύστημα του συκωτιού μας και του χοληφόρου δέντρο στο οποίο βρίσκεται και η χοληδόχος κύστη, των οποίων οι  ποικίλες ιδιότητες  επηρεάζουν άμεσα το σύστημα παραγωγής, αποχέτευσης, αποθήκευσης και απέκκρισης τελικώς, της ηπατικής χολής στο δωδεκαδάκτυλο, θα βρούμε:
1. τα ηπατικά βότανα, τα οποία συμβάλλουν στην υγεία αλλά και θεραπεία του συκωτιού μας
2. τα χολερετικά ή χοληρητικά -choleretics βότανα,  τα οποία αυξάνουν την παραγωγή χολής από το συκώτι και διατηρούν τη χολή στην υγρή της μορφή.
3. τα χολαγωγά – cholagogues βότανα, τα οποία προωθούν την ροή της χολής στα χοληφόρα αγγεία, στη χοληδόχο κύστη, τονώνουν τις λειτουργίες της  χοληδόχου κύστεως και συμβάλλουν στην απέκκριση της χολής στο δωδεκαδάκτυλο – αποτρέπουν τη χολόσταση*** 
Εάν είναι απαραίτητο, τα χολαγωγά βότανα συνδυάζονται με αναλγητικά,
αντισπασμωδικά, ήπια υπακτικά και αντιβιοτικά βότανα, ή τα ίδια να έχουν και αυτές τις ιδιότητες.
Τα χολαγωγά βότανα έχουν υπακτική δράση στο πεπτικό μας σύστημα, καθώς εντείνουν την απέκκριση της χολής στο δωδεκαδάκτυλο.
Πρέπει να γνωρίζουμε πως η χολή είναι το εσωτερικά παραγόμενο φυσικό υπακτικό μας.
     Τα χολερετικά και τα χολαγωγά βότανα**, με τις ιδιότητές τους και τις δράσεις τους, βοηθούν σε περιπτώσεις ίκτερου και άλλων χολικών καταστάσεων όπως χολολιθιάσεων, γενικά όμως διατηρούν το συκώτι, τη χοληδόχο κύστη και το πάγκρεας υγιή και χωρίς προβλήματα,  πάντα στο πλαίσιο μια υγιεινής διατροφής.
Και όπως πολύ καλά καταλαβαίνουμε, δεν πρέπει να αφήσουμε την κατάσταση να φτάσει στο απροχώρητο, που είναι η χολοκυστίτιδα.
Έτσι ας δούμε και ας γνωρίσουμε λίγο περισσότερο τα βότανα που είναι ιδανικά για τη διατήρηση της υγείας αλλά και της θεραπείας προβλημάτων της χολής μας.
Τα ισχυρότερα χολερετικά και χολαγωγά  βότανα είναι:
– το γαϊδουράγκαθο/Silybum marianum, ένα από τα ισχυρότερα βότανα και γνωστό από την αρχαιότητα για τη θεραπευτική του δράση σε ηπατικές και
σε παθήσεις της χολής.
Το γαϊδουράγκαθο διαλύει τους χολόλιθους μέσω της ικανότητάς του να αυξάνει τη διαλυτότητα της χολής, διατηρεί τη χολή στην υγρή της μορφή, ώστε να μην “πήζει” και να σχηματίζονται λίθοι.
Το γαϊδουράγκαθο και η σιλυμαρίνη, είναι από τα καλύτερα μελετημένα βοτανικά χολαγωγά, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί εμπειρικά ως ηπατική θεραπεία για σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια, και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως επίσημη ιατρική για πολλούς τύπους χρόνιων και οξειών ηπατικών παθήσεων.
– το ταραξάκο/Taraxacum officinale, το αγριοράδικο είναι στην κορυφή της πυραμίδας των βοτάνων που συμβάλλουν στην υγεία του συκωτιού μας και της χολής μας.
Ιδανικό χολερετικό,
χολαγωγό και ηπατικό βότανο.
– ινούλα ή ελένιο/Inula helenium, ισχυρότατο χολαγωγό και χολερετικό βότανο
– αγκινάρας-Cynara scolymus L, ένα ισχυρό βότανο για τις χρόνιες παθήσεις της χολικής οδού, για τη θεραπεία των ασθενειών της χοληδόχου κύστης ή για τη φροντίδα μετά τη χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης
Η αγκινάρα χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως χολερετικός και χολαγωγικός παράγοντας, καθώς  ενισχύει την παραγωγή της χολής από το συκώτι και αυξάνει την απέκκριση της χολής στο δωδεκαδάκτυλο.
Δεν ξεχνάμε πως τα βρώσιμα τμήματα της αγκινάρας είναι υψηλότατες πηγές φολικού οξέος και από τις πολύ καλές πηγές βιταμίνης Κ.
– γεντιανή/Gentiana lutea L. από τα ιδανικότερα και ισχυρότερα χολαγωγά βότανα– θεωρείται το πικρότερο συστατικό ολόκληρου του πλανήτη και 
χρησιμοποιείται ως επιστημονική βάση για τη μέτρηση της πικρίας.
– χελιδόνιον το μέγα/Chelidonium majus, χολαγωγό, χολερετικό, ήπιο υπακτικό, χρησιμοποιείται παραδοσιακά για τη θεραπεία της χολολιθίασης, της χολοκυστίτιδας και του ίκτερου. 
– αγριολάπαθο/Rumex acetosa, ένα από τα ισχυρότερα βότανα με ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, ιδανικό για την υγεία του συκωτιού και της χολής μας.
– η αρτεμισίαη κοινή ή αψίνθιον/Artemisia absinthium, με χολαγωγικές και χολερετικές ιδιότητες
– το χαμομήλι/Chamomilla recutita, το αγαπημένο βότανο, με ισχυρές χολερετικές ιδιότητες
– το βαλσαμόχορτο/Hypericum perforatum, με χολαγωγικές και χολερετικές ιδιότητες, ισχυρότατο αντιφλεγμονώδες
– δεντρολίβανο/Rosmarinus officinalis, άλλο ένα βότανο θησαυρός για την υγεία του συκωτιού μας και της χολής μας.
– γάλιο/Galium Aparine, ισχυρότατο χολαγωγό, καθώς διεγείρει την παραγωγή χολής και αποτρέπει την απόφραξη των χοληφόρων αγγείων,
– η τσουκνίδα/urtica dioica, ειδικά τα εκχυλίσματα των σπόρων της τσουκνίδας έχουν ισχυρές ηπατοπροστατευτικές,
αντιφλεγμονώδες και αντιβακτηριακές ιδιότητες και είναι ιδανικά και αποτελεσματικά ιάματα για τα προβλήματα του συκωτιού,
για βακτηριακές λοιμώξεις και  φλεγμονώδεις παθήσεις, ολόκληρο δε το βότανο είναι άριστο γιατρικό για τις παθήσεις της χολής, για όσους υποφέρουν από πέτρες στα νεφρά και από χρόνια ή οξεία νεφρίτιδα.
– αχιλλέα ή αγριαψιθιά – Αchillea millefolium, πικρό τονωτικό, διεγερτικό της χολής, με εξερετική χολερετική δράση
– ο δυόσμος – Mentha spicata L. και η μέντα – Mentha × piperita L.,για αυτά τα δύο είδη της μέντας και για τα αιθέρια έλαιά τους έχουν καταγραφεί μέσα από έρευνες χολερετικές ιδιότητες.
Ο δυόσμος  έχει χρησιμοποιηθεί για  να θεραπεύσει χολικές διαταραχές,
τον κολικό του εντέρου, τους σπασμούς του χοληφόρου πόρου, της χοληδόχου κύστης και του γαστρεντερικού σωλήνα – η menthol, σε συνέργεια με τα άλλα φυτοθρεπτικά συστατικά δίνουν στην μέντα και στον δυόσμο τις χολερετικές τους ιδιότητες. 
– μπόλνο – Peumus boldus, ένα βότανο άγνωστο με ισχυρές όμως ιδιότητες καθώς συμβάλει στην υγεία του ήπατος και της χολής μας.
Προάγει την παραγωγή και την έκκριση χολής, καταπολεμάει το λιπώδες ήπαρ, την ηπατίτιδα και την κίρρωση του ήπατος.
Μειώνει τον κίνδυνο φλεγμονής της χοληδόχου κύστης και τον κίνδυνο χολοκυστίτιδας.
– καπνόχορτο – Fumaria officinalis, χολαγωγό, ήπιο και ήρεμο υπακτικό και καθαρτικό, προτείνεται σε περιπτώσεις λίθων στα νεφρά και στη χολή, ιδανικό σε περιπτώσεις ίκτερου
– γλυκύρριζα –  glycyrrhiza glabra, η γλυκύρριζα έχει χολερετική δράση, την οποία της προσδίδει το δραστικό συστατικό Liquiritigenin, το οποίο έχει και ισχυρή  ηπατοπροστατευτική δράση.
– το κουρκούμι – Curcumin longa L., το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως τόσο ως μπαχαρικό όσο και ως φυτικό φάρμακο, η δε παραδοσιακή χρήση του στη γαστρεντερολογία βασίζεται κυρίως στη ισχυρή χολερετική του δράση. 
Και ακολουθούν με πιο ήπιες χολερετικές και χολαγωγές ιδιότητες:
– η βερβένα ή σταυροβότανο ή γοργογιάνι ή σπληνόχορτο/Verbena officinalis
– η διορκορία ή yam/Dioscorea opposita
– η υδραστίδα/Hydrastis canadensis
– η βερβερίδα ή γλυκαγκαθιά/Berberis valdiviana
– ο χιονανθός/Chionanthus virginicus
– η χελώνη/Chelone glabra
– αγριμόνια ή φωνόχορτο/Agrimonia eupatoria L
– κράνα/Cornus canadensis
– μάραθο/Foeniculum vulgare
– μελισσόχορτο/Melissa officinalis
– σέλινο/Apium graveolens
– η κολλιτσίδa/αrctium lappa
     Αυτά είναι λοιπόν τα πιο ισχυρότερα βότανα για την προστασία της υγείας της χολής μας, των οποίων οι ιδιότητες έχουν επιβεβαιωθεί σε κλινικές μελέτες και τα οποία
επιβάλλεται να τα έχουμε ενταγμένα στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφή, ώστε να διατηρούμε υγιές το χοληφόρο μας σύστημα και να μειώνουμε τις πιθανότητες επίπονων καταστάσεων.

Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr

Σημειώσεις:
Δεν χρησιμοποιούμε ΠΟΤΕ βότανα ή αιθέρια έλαια, στα οποία έχουμε αλλεργία
To botanologia.gr είναι, αυστηρά, ένας ιστότοπος ειδήσεων και πληροφοριών σχετικά με τα βότανα.
Το περιεχόμενο δεν προορίζεται να υποκαταστήσει επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία.
Πάντα να ζητάμε τη συμβουλή του γιατρού μας ή άλλου ειδικευμένου γιατρού, για ιατρικά θέματα και προβλήματα που μας απασχολούν.
Δεν παραβλέπουμε ποτέ επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές.
Δεν χρησιμοποιούμε βότανα για θεραπευτικούς σκοπούς όταν έχουμε και άλλα υποκείμενα νοσήματα.
Αν σε κάποιο προϊόν είμαστε αλλεργικοί δεν το χρησιμοποιούμε, επίσης δεν χρησιμοποιούμε προϊόντα και συστατικά που δεν ανέχεται το δέρμα μας
Δεν χρησιμοποιούμε βότανα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης , σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ακόμα και συμπληρώματα χωρίς την γνώμη γιατρού μας
Ζητάμε αμέσως τη βοήθεια του γιατρού μας για υποτροποιάζουσες καταστάσεις.

*απόσπασμα από τη wikipedia
**Με τα ηπατοπροστατευτικά βότανα θα ασχοληθώ σε αμέσως επόμενο άρθρο
***Η ενδοηπατική χολόσταση αναφέρεται σε παράγοντες που παραβλάπτουν την χολική παραγωγή ή απέκκριση ή την ενδοηπατική ροή της χολής λόγω βλάβης των μικρών χοληφόρων
H εξωηπατική χολόσταση ή αποφρακτικός ίκτερος, οφείλεται σε απόφραξη των μεγάλων χοληφόρων πόρων.

αναφορές και μελέτες
https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/gallstone-dissolution
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1110093118300346
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4771653/
https://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0102-695X2018000200165
https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/choleretic
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21791024/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16121523/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11766133/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27228476/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2221169115301593
https://www.intechopen.com/books/aromatic-and-medicinal-plants-back-to-nature/chemical-composition-and-biological-activities-of-mentha-species
https://www.longdom.org/open-access/mechanisms-of-action-of-herbal-cholagogues-2167-0412.1000107.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Chelidonium_majus
https://online.snh.cc/files/2100/HTML/snh_balmony21b.htm
https://www.longdom.org/open-access/mechanisms-of-action-of-herbal-cholagogues-2167-0412.1000107.pdf
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19074639/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8820979/
https://scinapse.io/papers/2026328849
https://www.scu.edu.au/southern-cross-plant-science/facilities/medicinal-plant-garden/monographs/artemisia-absinthium/
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ptr.2746
https://www.sciencedirect.com/topics/immunology-and-microbiology/chelidonium
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16303291/
https://www.hindawi.com/journals/ecam/2019/3834265/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2225411017301037
http://therapy.epnet.com/nat/GetContent.asp?siteid=EBSCO&chunkiid=21520