Η θεραπευτική και επουλωτική καλέντουλα

Καλέντουλα ή ηλιολάτρης – Calendula officinalis και Calendula arvensis!
Καλέντουλα
Μιά από αυτές τις μέρες του χειμώνα βρέθηκα να περπατώ σε ένα διάσπαρτο με πορτοκαλοκίτρινα λουλούδια, χωράφι.
Το ζεστό χρώμα και η αόρατα έντονη ευωδιά πλημμύριζε το χώρο και, ναι, ήταν καλέντουλες.
Πολλές, και ατένιζαν τον αέρινο ήλιο του χειμώνα.
Ας την γνωρίσουμε λίγο περισσότερο:
Κατιφές λοιπόν ή καλέντουλα και η επιστημονική της ονομασία: Calendula arvensis – το άγριο φυτό που  συναντάμε σε πολλά μέρη της πατρίδας μας.
Θα τη συναντήσουμε ακόμα και εδώ μέσα σε αυτή την πολύβουη πόλη μας όπου υπάρχουν άχτιστα οικόπεδα –
και
Calendula officinalis – η καλέντουλα η φαρμακευτική,  η οποία καλλιεργείται και σαν καλλωπιστικό φυτό.
Άλλα της ονόματα:
– καλέντουλα των αγρών
– ηλιολάτρη
– κίτρινη μαργαρίτα
– νεκρολούλουδο
– κίτρινη μαργαρίτα
– καλενδούλη
– µοσκαρδίνι
– αδράχτι της γριάς
– πετεινόχορτο
Υπάρχουν 25 είδη στο γένος Calendula.
Ορισμένοι λένε ότι το Calendula officinalis είναι το μόνο φαρμακευτικό είδος, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια.
Είδη όπως Calendula officinalis,
Calendula arvensis,
Calendula eckerleinii,
Calendula lanzae,
Calendula maroccana,
Calendula meuselii,
Calendula palaestina,
Calendula. stellata,
Calendula suffruticosa,
Calendula tripterocarpa χρησιμοποιούνται εναλλακτικά στις περιοχές όπου αναπτύσσονται.
Η καλέντουλα ανήκει στη μεγάλη  οικογένεια των  Asteraceae, που αποτελούν την μεγαλύτερη οικογένεια στο φυτικό βασίλειο και συγγενεύει με τη μαργαρίτα.
H άγρια καλέντουλα/Calendula arvensis– λέγεται – ότι κατάγεται από την Αίγυπτο και
είναι ένα όμορφο αγριολούλουδο, το οποίο ανθίζει τις πρώτες μέρες “kalendae” των περισσότερων μηνών – στις καλένδες – εξ ου και το όνομά της
” καλέντουλα”.
Πολύ συνηθισμένο σε όλη σχεδόν την Ευρωπαϊκή ύπαιθρο.
Στην Ελλάδα την συναντάμε σχεδόν παντού και σχεδόν όλο το χρόνο.
Την παρατηρούμε να προσαρμόζεται σε πολύ δύσκολες καιρικές και εδαφικές συνθήκες,
Τη βρίσκουμε σε άνυδρα εδάφη,
σε πλαγιές βουνών,
σε χωράφια,
σε άκρες δρόμων,
σε μέρη με μεγάλη ηλιοφάνεια αλλά και σε μέρη με πολύ ψυχρές νύχτες.
Τη βρίσκουμε να ανθίζει σχεδόν όλο το χρόνο, χαρίζοντας στις σαλάτες μας και σε πολλές σούπες το ζωηρό κίτρινο έως πορτοκαλί χρώμα των λουλουδιών της που μπορεί να αντικαταστήσει τον κρόκο – σοφράν.
Τα φύλλα της  όταν τα τρίψουμε ανάμεσα στα δάχτυλά μας μας  δίνουν μια χαρακτηριστική ευωδιαστή μυρωδιά.
Η καλέντουλα όπως εύκολα προσαρμόζεται έτσι και εύκολα καλλιεργείται.
Μπορεί να καλλιεργηθεί με σπόρους και
μπορούμε να τη σπείρουμε από τον Μάρτιο ως τον Μάιο και να την δούμε να ανθίζει το Φθινόπωρο ή να την φυτέψουμε κατά την διάρκεια του φθινοπώρου και την άνοιξη να μας χαρίσει τα λουλούδια της
Και βέβαια θα συναντήσουμε την καλέντουλα σε όλους τους αρχαίους λαούς – Έλληνες,
Ρωμαίους,
Άραβες,
Ινδούς, οι οποίοι γνώριζαν  τις θεραπευτικές ιδιότητες.
Και θα την συναντήσουμε κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφύλιου πολέμου όπου τα λουλούδια της χρησιμοποιήθηκαν στα πεδία των μαχών σε ανοιχτές πληγές ως αντιαιμορραγικό,
αντισηπτικό και επουλωτικό βότανο.
Τη βρίσκουμε επίσης να χρησιμοποιείται με αυτόν τον τρόπο και κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου από τους γιατρούς της εποχής.
Παρατηρούμε λοιπόν την καλέντουλα ιστορικά, να παίζει σημαίνοντα ρόλο στον τομέα της ιατρικής σε πολλούς πολιτισμούς, και εξακολουθεί να είναι σημαντική στην θεραπευτική ιατρική μέχρι και σήμερα.

Τα άγρια βρώσιμα φυτά, τα οποία περιγράφονται ως αυτοφυή είδη που αναπτύσσονται με φυσικό τρόπο, συγκαταλέγονται μεταξύ των κύριων συστατικών διατροφής των αγροτικών κοινοτήτων που συνδέουν την ανθρώπινη ζωή από την αρχαιότητα.
Στη χώρα μας, σχεδόν σε όλες τις αγροτικές και επαρχιακές περιοχές θα τα βρούμε με την κοινή ονομασία “λάχανα” ή απλά “χόρτα”
Στην περιοχή της Μεσογείου, οι παραδοσιακές χρήσεις των άγριων βρώσιμων φυτών (λάχανα) εισήχθησαν στη διατροφή των προγόνων μας για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και σήμερα συνεχίζουν να αποτελούν σημαντικό μέρος της μεσογειακής διατροφής. 
Το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τα “λάχανα” οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αυξανόμενη γνώση του υγιεινού ρόλου των φυτοχημικών ενώσεων, σε τέτοιο βαθμό που τα άγρια βρώσιμα χόρτα μπορούν να οριστούν ως “λειτουργικά τρόφιμα”, αποτελώντας καλή πηγή βιοδραστικών μορίων και συμπληρωμάτων διατροφής.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε χώρες όπου τα αγγειόσπερμα φυτά είναι ιδιαίτερα πλούσια, όπως στη χώρα μας – την Ελλάδα!
Ανάμεσα λοιπόν, σε αυτά τα άγρια βρώσιμα χόρτα θα βρούμε και την πολύτιμη καλέντουλα – την άγρια καλέντουλα την Calendula arvensis!
Στη λαϊκή παράδοση, τα φυτά του γένους Calendula έχουν μακρά ιστορία, καθώς χρησιμοποιούνται ευρέως ως θεραπευτικά ιάματα κατά διαφόρων ασθενειών, καθώς και ως συστατικό σε τοπικά πιάτα!

Ιδιότητες της Calendula officinalis
Η Calendula officinalis χρησιμοποιείται χρόνια τώρα και φαρμακολογικές, κλινικές και προκλινικές μελέτες, έχουν δείξει ότι τα εκχυλίσματά της έχουν ισχυρότατες ιδιότητες και δράσεις όπως:
αντι-ιικές – η αντιιική δράση της καλέντουλας έχει αποδειχθεί in vitro. 
Παρατηρήθηκε πως οι triterpenoid saponins της Calendula arvensis ανέστειλαν τον πολλαπλασιασμό του rhinovirus, ο οποίος είναι η κυρίαρχη αιτία του κοινού κρυολογήματος.
Το Triterpene και flavonol glycosides έχουν επίσης δείξει ισχυρή ανασταλτική δράση έναντι της ενεργοποίησης του ιού Epstein-Barr, ο ιός Epstein-Barrείναι είναι ο αιτιολογικός παράγοντας της λοιμώδους μονοπυρήνωσης.
αντιφλεγμονώδεις – σε μελέτες, τα αρωματικά τμήματα των τριτερπενίων και οι γλυκοσίδες της καλέντουλας έδειξαν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση,
αντιοξειδωτικές – δεκαεννέα καροτενοειδή εντοπίστηκαν σε εκχυλίσματα πετάλων της Calendula officinalis, συμπεριλαμβανομένης της flavoxanthin,
των ισομερών του lycopene,
carotene και
rubixanthin, τα οποία επιδεικνύουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες και δράσεις
αντιβακτηριακές, αντιπρωτοζωικές και αντιμυκητιακές ιδιότητες και δράσεις.
Iσχυρές αντισηπτικές,
αντισπασμωδικές – ιδιαίτερα για το στομάχι και την δυσμηνόρροια
αντισκορβουτικές,
αντιφλογιστικές,
ανοσοδιεγερτικές,
αντινεοπλαστικές – η διατροφική λουτεΐνη που προέρχεται από τα εκχύλισματα της καλέντουλας έχει βρεθεί ότι καταστέλλει την ανάπτυξη του όγκου του μαστού, οι δε σαπωνίνες που έχουν απομονωθεί από την καλέντουλα εκφράζουν in vitro, αντικεταγονικές και κυτταροτοξικές δράσεις. 
γαστροπροστατευτικές,
επουλωτικές – η καλέντουλα χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό και την επούλωση των πληγών από την αρχαιότητα.
Τα άνθη της περιέχουν συστατικά που σκοτώνουν βακτήρια και ιούς, με παράλληλη ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αναπλαστική δράση. 
εμμηναγωγές – βοηθά σε περιπτώσεις καθυστέρησης και επώδυνης εμμήνου ρήσεως
εφιδρωτικές,
καρδιοπροστατευτικές,
στυπτικές – η Calendula officinalis θεωρείται στυπτικό βότανο, παρά το ότι δεν είναι πλούσιο σε τανίνες.
Σε νέες επιστημονικές μελέτες παρατηρήθηκε πως το υδατικό εκχύλισμα της  Calendula officinalis που ελήφθη με μία νέα μέθοδο εκχύλισης, απέδειξε διπλή δράση:
κυτταροτοξική δραστικότητα κατά του όγκου  και
ανοσοτροποποιητικές ιδιότητες – ενεργοποίηση λεμφοκυττάρων.
Για ιατρικούς – θεραπευτικούς  σκοπούς χρησιμοποιούνται τα αποξηραμένα πέταλα του βοτάνου
Στο πλαίσιο των ιατρικών συστημάτων Ayurvedic και Unani Tibb, η καλέντουλα χρησιμοποιείται ως αντιπυρετικό,
αντιφλεγμονώδες,
αντιεπιληπτικό και αντιμικροβιακό.
Στην Αγιουρβέδα, θεωρείται ένα πικρό και πικάντικο βότανο που έχει δροσιστικά αποτελέσματα.
Στην ιατρική Unani, θεωρείται ψυχρό.
Χρήσεις της Calendula officinalis:
Ως θεραπευτικό βότανο χρησιμοποιείται για τη θεραπεία παθήσεων του πεπτικού συστήματος, για την τόνωση και αποτοξίνωση του ήπατος,
για τη διατήρηση της υγείας της χοληδόχου κύστεως, καθώς ευνοεί την έκκριση και τη ροή χολής
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται περισσότερο τα λουλούδια της και λιγότερο τα φύλλα και η ρίζα.
Τα λουλούδια  της Calendula officinalis συμβάλουν στην μείωση των φλεγμονών και στην επούλωση των πληγών.
Χρησιμοποιούνται για να θεραπεύσουν διάφορες δερματικές παθήσεις και εφαρμόζονται σε κοψίματα και πληγές για
να σταματήσει η αιμορραγία,
να προληφθεί η λοίμωξη και να επιτευχθεί η επούλωση.
Η καλέντουλα σε όλες της τις μορφές είναι για τις πληγές ότι η άρνικα για τους μώλωπες
Και ας ξεκινήσουμε πρώτα-πρώτα από το λάδι της
Στο άρθρο μου “πως κάνουμε λάδι από λουλούδια καλέντουλας” μάθαμε να το φτιάχνουμε,
ας δούμε και τη χρησιμότητά του.
Tο λάδι της καλέντουλας είναι ένα από τα καλύτερα λάδια για την θεραπεία τοπικών δερματικών προβλημάτων.
Tο λάδι της καλέντουλας σαν ισχυρότατο αντιφλεγμονώδες έχει πάρα – πάρα πολλές χρήσεις.
Xρησιμοποιείται ευρέως στη θεραπεία και την επούλωση των πληγών,
για τη θεραπεία τραυματισμένων μυών και τενόντων και βέβαια όπου υπάρχει έντονη φλεγμονή.
Καταπραΰνει ήπιους δερματικούς ερεθισμούς, οι οποίοι προκαλούνται από τις απότομες εναλλαγές της θερμοκρασίας.
Επουλώνει εκδορές,
εκζέματα,
κοψίματα,
τσιμπήματα εντόμων όπως  της σφίγγας και της μέλισσας,
εγκαύματα,
ακμή,
ερεθισμούς του δέρματος από ξυρίσματα,
αποτρίχωση,
ηλιοθεραπεία.
Tο λάδι της καλέντουλας είναι ιδανικό για τα εξανθήματα και τα ερυθήματα των μωρών, όπως τα εξανθήματα
από τις πάνες.
Tο λάδι της καλέντουλας έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε αιμορροΐδες και
φλεγμονές του ορθού.
Έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για θεραπεία των κιρσών,
της φλεβίτιδας, αλλά και της επιπεφυκίτιδας.
Χάρη στις ισχυρές ενυδατικές και μαλακτικές του ιδιότητες το λάδι της καλέντουλας καταπραΰνει το ερεθισμένο και ευαίσθητο δέρμα, προσφέροντάς του ελαστικότητα,
σφριγηλότατα,
τόνωση,
υγρασία.
Είναι ιδανικό για τα σκασμένα χείλη,
για τα ερυθήματα,
τις έντονες κοκκινίλες του δέρματος.
Ισχυρότατο καταπραϋντικό του ερεθισμένου δέρματος, ιδανικό για τα ξηρά και πολύ ξηρά και ευαίσθητα δέρματα, για
δέρματα με ραγάδες και ρυτίδες.
Ένα από τα “θαυμαστά θαύματα” του λαδιού της καλέντουλας είναι η συμμέτοχή του στην διαδικασία παραγωγής του κολλαγόνου.
Το λάδι της καλέντουλας είναι από τα ιδανικότερα λάδια για τα μασάζ αρωματοθεραπείας.
-1)  μπορεί να χρησιμοποιηθεί  σαν λάδι βάσης και να αναμιχθεί με τα περισσότερα αιθέρια έλαια
και
-2) μπορεί να εφαρμοστεί απευθείας σε όλους τους τύπους δέρματος.
Το λάδι της καλέντουλας το χρησιμοποιούμε σαν βάση για πολλές φαρμακευτικές ή καλλυντικές κρέμες και αλοιφές.
Σε κάποιες χώρες όπως στο Μαρόκο, το είδος Calendula arvensis φημίζεται ως θεραπεία για φλεγμονές και λοιμώξεις – χρησιμοποιείται επίσης ως αντιδιαβητικό ίαμα.
Σε άλλες όπως στο Πακιστάν, χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της όρασης και για τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων,
ως εφιδρωτικό,
ανθελμινθικό,
τονωτικό και δερμοθεραπευτικό.
Στην Ισπανία, τα φύλλα της Calendula arvensis θεωρούνται επίσης εφιδρωτικά.
Όπως και άλλα είδη του γένους, η Calendula arvensis χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία πληγών και εγκαυμάτων,
ως εμμηναγωγό και εφιδρωτικό.
Η Calendula alata χρησιμοποιείται κυρίως για πέτρες στα νεφρά και στη χολή, όπως και η Calendula persica.
Ωστόσο, όλα τα είδη χρησιμοποιούνται τοπικά για δερματικά προβλήματα.
Σήμερα, πολλοί βοτανολόγοι έχουν προσθέσει τις δράσεις της καλέντουλας στο λεμφικό σύστημα,
στην αποτοξίνωση του ήπατος και στα ανοσοποιητικά οφέλη, αρκετά ήπια για όλες τις ηλικίες, αλλά αρκετά ισχυρά για να δώσουν ένα ισχυρό τονωτικό λάκτισμα στον ανθρώπινο οργανισμό!
Βάμμα, κομπρέσες και αλοιφή καλέντουλας
Το βάμμα* της καλέντουλας μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε τοπικά για την θεραπεία
της ακμής,
της φλεγμονής,
της αιμορραγίας και
για να καταπραΰνουμε ερεθισμένους ιστούς.
Η αλοιφή της καλέντουλας επιφέρει άμεση ανακούφιση και θεραπεία και τη χρησιμοποιούμε σε
ελαφριά εγκαύματα,
φλεβίτιδες,
κιρσώδη έλκη,
πονεμένους μύες,
κοψίματα,
τσιμπήματα εντόμων,
εξανθήματα,
εξανθήματα των μωρών από τις πάνες,
ραγάδες,
σκασμένα χείλη,
μώλωπες,
δερματικά έλκη και άλλους ερεθισμούς του δέρματος.
Ένα χημικό στοιχείο, το οποίο χαρίζει στην καλέντουλα τις ιδανικές για το δέρμα μας θεραπευτικές της δράσεις είναι το πυρίτιο.
Το πυρίτιο βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό και συμβάλλει στην υγεία του δέρµατος,
των νυχιών,
των δοντιών και των μαλλιών.
Ο συνδυασμός του πυριτίου και της προστατευτικής βλέννας που περιέχει, καθιστά την καλέντουλα από τα σημαντικότερα βότανα για την αντιμετώπιση των δερματικών προβλημάτων, ειδικά
για τις περιπτώσεις εκείνες που ο οργανισμός καλείται να αναπλάσει νέους ιστούς ώστε να επέλθει η ίαση.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αλοιφή της Καλέντουλας είναι αποτελεσματική στη θεραπεία της δερματίτιδας από ακτινοβολία, διότι παρατηρήθηκε πως
τοπική εφαρμογή της αλοιφής συνέβαλε στην πρόληψη και στη θεραπεία της δερματίτιδας από την ακτινοβολία  (1 )
Η καλέντουλα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην πρόληψη της οξείας δερματίτιδας βαθμού 2 και άνω και
θα πρέπει να προτείνεται σε ασθενείς που υποβάλλονται σε μετεγχειρητική ακτινοβόληση για τον καρκίνο του μαστού (1)
Οι κομπρέσες με έγχυμα ή αραιωμένο βάμμα καλέντουλας θεραπεύουν πληγές που επουλώνονται δύσκολα,
ελαφριά εγκαύματα,
προβλήματα των νυχιών,
αποστήματα.
– Η αλοιφή της καλέντουλας μπορεί να χρησιμοποιηθεί τρεις με τέσσερις φορές την ημέρα, ανάλογα με τις ανάγκες μας.
– Από το βάμμα της καλέντουλας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πέντε με δέκα σταγόνες τρεις φορές την ημέρα
Έγχυμα καλέντουλας
Το έγχυμα** της Καλέντουλας, είναι πολύ-πολύ νόστιμο, ιδιαίτερα με μέλι είναι γευστικότατο.
Μπορούμε να πίνουμε μέχρι και τρία φλυτζάνια την ημέρα.
Το έγχυμα της Καλέντουλας ενισχύει την καρδιά,
τονώνει τα αιμοφόρα αγγεία,
προστατεύει από το γήρας,
βοηθάει στην απορρόφηση του ασβεστίου.
Οι γαργάρες με έγχυμα καλέντουλας είναι άκρως αποτελεσματικές, διότι
ανακουφίζει τον πόνο και συμβάλει στη θεραπεία της ουλίτιδας, στοματίτιδας αλλά και φαρυγγίτιδας.
Το έγχυμα της καλέντουλας έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για τη δυσκοιλιότητα,
τα έλκη του στομάχου,
το δωδεκαδακτυλικό έλκος,
την προώθηση της εμμήνου ρύσεως,
τις κοιλιακές κράμπες και τις κράμπες της περιόδου των γυναικών χάρη στις σπασμολυτικές της ιδιότητες.
Το ποδόλουτρο με λουλούδια καλέντουλας ξεκουράζει τα πονεμένα και πρησμένα πόδια, ενώ η πόση,
η πλύση και η επάλειψη με έγχυμα καλέντουλας βοηθάει στη θεραπεία των κιρσών
Εκτός από θεραπευτικό βότανο η καλέντουλα χρησιμοποιείται σαν:
2) συστατικό σε φαγητά  – η καλέντουλα έχει χρησιμοποιηθεί στη μαγειρική για αιώνες.
Τα λουλούδια της ήταν ένα κοινό συστατικό στις σούπες και στα βραστά των βόρειων χωρών.
Τα υπέροχα χρυσά πέταλα της χρησιμοποιούνταν για να προσθέσουν χρώμα στο βούτυρο και στο τυρί
Τα λουλούδια της ήταν και είναι παραδοσιακά υλικά για τα πιάτα της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής…
3) συστατικό σε καλλυντικά – πάρα πάρα πολλά καλλυντικά για το δέρμα και τα μαλλιά έχουν σαν κύριο συστατικό τους την καλέντουλα
Τα αιθέρια έλαια της καλέντουλας αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων και των μυκήτων,
οι σαπωνίνες της προλαβαίνουν και θεραπεύουν τις φλεγμονές.
Οι σαπωνίνες,
οι ρητίνες και τα αιθέρια έλαια καθιστούν την καλέντουλα ένα από τα ισχυρότερα και ιδανικότερα καλλυντικά βότανα
4) σαν βαφή για τα υφάσματα, μια παλιά πρακτική, – τα όμορφα λουλούδια της χρησιμοποιήθηκαν ευρέως για τις βαφές των υφασμάτων, πετυχαίνοντας μιά ποικιλία χρωμάτων από το κίτρινο,
το ποτροκαλί έως το καφέ.

1. Σημείωση
   – Η καλέντουλα γενικώς είναι ένα ασφαλέστατο βότανο για τους περισσότερους από εμάς όταν λαμβάνεται διατροφικά ή  όταν εφαρμόζεται με τις διάφορες μορφές της στο δέρμα.
   Τα άτομα όμως που είναι αλλεργικά σε φυτά της  οικογένειας Asteraceae / Compositae όπως η μαργαρίτα,
   το χαμόμηλο και
   τα χρυσάνθεμα πρέπει να είναι πολύ προσεχτικά με την καλέντουλα, διότι μπορεί να έχουν αλλεργική αντίδραση, η οποία συνήθως είναι δερματικό εξάνθημα.
   Oι γυναίκες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού πρέπει να είναι προσεχτικές με τη καλέντουλα  λόγω των παραπάνω αλλεργικών αντιδράσεων και μέχρι να έχουμε περισσότερες επιστημονικές μελέτες.
   Για την αλληλεπίδραση της καλέντουλας με συμβατικά φάρμακα δεν υπάρχουν επιστημονικές εκθέσεις αλλά πρέπει τα άτομα που παίρνουν
   ηρεμιστικά, δεν πρέπει να παίρνουν μεγάλες ποσότητες καλέντουλας γιατί μπορεί να προκληθεί  υπερβολική υπνηλία και άτομα που παίρνουν φάρμακα για την πίεση και τον διαβήτη πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους.

Η χημική σύσταση της καλέντουλας
Η καλέντουλα περιέχει ένα ευρύ φάσμα χημικών συστατικών όπως:
saponins,
tritrpenes,
triterpendiol esters,
flavonoids, steroids,
tannin,
quinines,
coumarins,
carotenoids,
amino acids,
polysaccharides,
essential και volatile oils και πολλές άλλες χημικές ομάδες.
Τα πέταλα και η γύρη της περιέχουν
triterpenoid esters
και τα carotenoids
flavoxanthin και
auroxanthin – αντιοξειδωτικά που είναι και η πηγή του κιτρινοπορτοκαλούς χρωματός της –
Τα φύλλα και οι μίσχοι περιέχουν ως επί το πλείστο carotenoids,
lutein 80%,
zeaxanthin 5%,
beta-carotene,
Λουλούδια φύλλα και μίσχοι περιέχουν επίσης σαπωνίνες,
ρητίνες,
αιθέρια έλαια
πηκτίνες, τις οποίες περιέχουν τα φύλλα της χαρίζουν τις ισχυρές ενυδατικές της ιδιότητες.
Στα λουλούδια της θα βρούμε ακόμα flavonol glycosides,
triterpene oligoglycosides
oleanane-type triterpene glycosides,
saponins,
sesquiterpene glucoside.
Όλο το βότανο περιέχει βιταμίνη C,
ασβέστιο και σημαντικές ποσότητες πυριτίου.
Πως κάνουμε λάδι από τα πανέμορφα λουλούδια της καλέντουλας
Λάδι από τα λουλούδια της καλέντουλας
Αυτή την εποχή όπου και να κοιτάξουμε – σε χωράφια,
αγρούς,
πλαγιές,
πλαϊνά δρόμων και όπου αλλού υπάρχει χώμα – θα δούμε να φύονται, διάσπαρτα, άγριες καλέντουλες- Calendula arvensis
Ας το εκμεταλλευτούμε για να κάνουμε λαδάκι με τα πολύτιμα λουλούδια της.
Ας θυμηθούμε λίγο πως γίνεται και
τι συμβαίνει όταν έχουμε έγχυση ενός βοτάνου σε έλαιο:
Όταν γίνεται έγχυση ενός βοτάνου σε έλαιο επιτρέπεται στα λιποδιαλυτά και ενεργά συστατικά του να εκχυλιστούν.
Τα εν θερμό εγχεόμενα βότανα σε λάδια βράζονται σιγανά-σιγανά σε μία εστία φωτιάς με την μέθοδο του bain marie ενώ τα εν ψυχρώ θερμαίνονται με φυσικό τρόπο κάτω από τον ήλιο.
Και τα δύο αυτά λάδια μπορούν:
– να χρησιμοποιηθούν εσωτερικά
– να χρησιμοποιηθούν εξωτερικά για μασάζ
– να προστεθούν σε κρέμες και σε αλοιφές
Τα έλαια που έχουν προέρθει από έγχυση βοτάνων δεν πρέπει να συγχέονται με κανένα τρόπο με τα αιθέρια έλαια– τα αιθέρια έλαια είναι εγγενή ενεργά συστατικά των ίδιων των βοτάνων, τα έχουν από την φύση τους –
Εμείς σε αυτό μου το άρθρο θα δούμε πως μπορούμε να κάνουμε λάδι από λουλούδια καλέντουλας.
Της νύφης του ήλιου όπως πολλές φορές αποκαλείται χάρη στη συνήθεια των λουλουδιών της να στρέφουν το κεφάλι τους πάντα προς τον ήλιο ακολουθώντας την πορεία του.
Στη γλώσσα των λουλουδιών το λουλούδι της καλέντουλας συμβολίζει τη λαμπρότητα της νίκης, και
το λάδι τους είναι ένα από τα καλύτερα λάδια για την αντιμετώπιση των ήπιων δερματικών προβλημάτων – με απευθείας επάλειψη – όπως
η ακμή
το εκζέματα
τα συγκάματα
οι κοκκινίλες
οι ήπιες φλεγμονές
οι μικρές πληγές – χάρη στις αντισηπτικές του ιδιότητες
οι μολύνσεις των νυχιών
τα ελαφριά εγκαύματα
οι ουλές και έλκη των κνημών
οι κιρσοί.
Για να παρασκευάσουμε το λάδι μας θα χρειαστούμε φρέσκα ή φρεσκο-αποξηραμένα άνθη καλέντουλας,
και φυσικά λάδι – το ελαιόλαδο αυτό το χρυσάφι της γης μας το οποίο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σχεδόν σε όλες τις παρασκευές μας, όπως το χρησιμοποιούμε και σε όλα μας τα φαγητά.
Αυτό που πρέπει να προσέχουμε είναι να είναι ψυχρής συμπίεσης χωρίς χημικά πρόσθετα και φυτοφάρμακα.
Λοιπόν, είτε έχουμε δικές μας καλέντουλες – κατιφέδες – είτε κάνουμε βόλτα στους αγρούς, συλλέγουμε πάντα όταν τα λουλούδια της είναι σε πλήρη άνθιση και
κατά τη διάρκεια των μεσημεριανών ωρών και σε περιόδους, ειδικά τον χειμώνα, ανομβρίας για να περιορίσουμε την υγρασία.
Προσέχουμε να μην είναι το μέρος ραντισμένο και
όταν μαζέψουμε τα πορτοκαλοκίτρινα λουλουδάκια της είναι προτιμότερο να τα αφήσουμε μία δύο μέρες να αποτραβηχτεί η υγρασία τους.
Η αναλογία μας πρέπει να είναι ένα μέρος βοτάνου δύο μέρη λαδιού
Και:
– τοποθετούμε τα λουλούδια μας σε ένα σκουρόχρωμο γυάλινο βάζο- φροντίζουμε το βότανό μας να είναι 2 με 3 δάχτυλα κάτω από το στόμιο του βάζου μας
– το βάζο μας το έχουμε αποστειρωμένο και πολύ-πολύ καλά στεγνωμένο
– συμπληρώνουμε με το λάδι μας, τόσο όσο να σκεπάζουν τελείως τα λουλούδια μας
– ανακατεύουμε απαλά με ένα ξύλινο πιρούνι, ώστε να ανακατευτεί όσο γίνεται καλύτερα το λάδι μας με το βότανό μας
– κλείνουμε το βάζο μας με το σκέπασμα του – κλείνουμε αεροστεγώς για να μειώσουμε την πιθανότητα ανάπτυξης βακτηρίων ή μούχλας ή να οξειδωθεί το λάδι μας.
– τοποθετούμε το βαζάκι μας σε κάποιο σημείο ώστε να το βλέπει ο ήλιος
– την πρώτη εβδομάδα – δεν ξεχνάμε – να κουνάμε το βαζάκι μας συνεχώς
και
– στη συνέχεια το αφήνουμε για ένα μήνα ώστε να εκχυλιστούν τα ενεργά συστατικά της καλέντουλας στο λάδι μας.
– αν θέλουμε ακόμα πιο δυνατό το εκχύλισμά μας μετά από είκοσι (20) με είκοση πέντε (25) μέρες αφαιρούμε τα πέταλα από το λάδι μας και προσθέτουμε καινούργια – τα οποία θα έχουμε προνοήσει να συλλέξουμε και τα οποία θα έχουμε αφήσει σε κάποιο φωτεινό μέρος ώστε να έχουν μερικώς αποξηρανθεί – και τα αφήνουμε για δέκαπέντε (15) μέρες ακόμα σε φωτεινό σημείο
– όταν το λάδι μας είναι έτοιμο σουρώνουμε με ένα τούλι ή τουλπάνι
και
– αποθηκεύουμε το λάδι μας σε σκουρόχρωμο γυάλινο δοχείο, το οποίο τοποθετούμε στο ντουλάπι μας μακριά από ζέστη και υγρασία.
– μπορούμε να το κρατήσουμε περίπου ένα χρόνο.
Σημειώσεις
1) αν θέλουμε να μειώσουμε το χρόνο παρασκευής του λαδιού μας μπορούμε να ακολουθήσουμε τον τρόπο του bain marie
2) η καλέντουλα είναι αντιαλεργικό φυτό, όμως προσοχή χρειάζεται από τα άτομα που έχουν αλλεργία στο χαμόμηλο γιατί συνήθως έχουν αλλεργία και στην καλέντουλα
3) τα φρέσκα λουλούδια μας δεν πρέπει να έχουν υγρασία, γιατί θα δημιουργηθεί μούχλα.
Πως κάνουμε αλοιφή με λάδι καλέντουλας
Καλέντουλα – Την πανέμορφη καλέντουλα εκτός από εύγευστο ρόφημα μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε και για τη φροντίδα του δέρματός μας παρασκευάζοντας αλοιφές και κρέμες  από τα λουλούδια της και το λάδι της.
Οι ισχυρές αντιβακτηριακές,
αντιφλεγμονώδεις,
επουλωτικές και καταπραϋντικές ιδιότητές της την καθιστούν το καλύτερο φυσικό ίαμα για
– τις μυκητιασικές λοιμώξεις του δέρματος, ειδικά του δέρματος των ποδιών
– τον έρπη
– τη δερματίτιδα
– την ψωρίαση και κάθε είδους ερεθισμούς του δέρματος
Επίσης, χάρη σε αυτές της τις ιδιότητες  συντελεί στην θεραπεία πληγών και εγκαυμάτων,
συμβάλλει στον περιορισμό και στη θεραπεία των κιρσών,
απαλύνει τα σημάδια μετά από την επούλωση πληγών.
Αξιοποιούμε την πολύπλευρη θρεπτική δύναμη της καλεντούλας μέσα από τα λάδια της,
τις κρέμες της, τις αλοιφές της και τα εγχύματά της.
Είδαμε πως ετοιμάζουμε λάδι καλέντουλας, ας δούμε πως κάνουμε και αλοιφή.
Και θα χρειαστούμε:
1 κουταλιά της σούπας κερί μέλισσας – το αγνό κερί μέλισσας μυρίζει μέλι 
1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο – αγνό παρθένο ελαιόλαδο
4 κουταλιές της σούπας έλαιο καλέντουλας –  είναι ότι καλύτερο
10 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας
1 γυάλινο βαζάκι, ειδικό για κρέμες και αλοιφές
Πως εργαζόμαστε:
-. τρίβουμε στο τρίφτη μας το κερί της μέλισσας
-. με τη μέθοδο του bain marie ζεσταίνουμε τα λάδια μας και το κερί μας μέχρι να λιώσει το κερί μας.
-. μόλις λιώσει το κερί ρίχνουμε το αιθέριο έλαιο της λεβάντας.
-. ανακατεύουμε να ομογενοποιηθούν πολύ καλά τα υλικά μας και
-. αποσύρουμε από το μάτι της κουζίνας το μείγμα μας και
-. το ρίχνουμε στο βαζάκι μας – οι κινήσεις μας πρέπει να είναι γρήγορες γιατί η αλοιφή μας πήζει πολύ γρήγορα.
-. την αφήνουμε να κρυώσει.
-. την αποθηκεύουμε σε σκοτεινό ξηρό και δροσερό σημείο.
-. μπορούμε να την διατηρήσουμε για τρις (3) περίπου μήνες
Η αλοιφή της καλέντουλας που ετοιμάσαμε έχει ισχυρές αντισηπτικές,
αντιφλεγμονώδεις,
αντιμυκητιασικές,
καταπραϋντικές,
επουλωτικές,
ενυδατικές και μαλακτικές ιδιότητες. 
Μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε για απλή ενυδάτωση και περιποίηση του δέρματός μας, ειδικά σε ξηρό και ευαίσθητο δέρμα,
για τα σκασμένα μας χείλη,
για τα συγκάματα των μωρών μας,
για μικροπληγές,
για επιφανειακά εγκαύματα,
για μολύνσεις,
για τον έρπη,
για την ψωρίαση,
για ήπιους ερεθισμούς και κοκκινίλες
για τους ερεθισμούς της επιδερμίδας μετά το ξύρισμα
      tips –
-. η ποσότητα που σας έδωσα είναι πρότυπη – μπορείτε να κάνετε όση ποσότητα θέλετε
-. στη βασική συνταγή μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και άνθη καλέντουλας, αλλά πρέπει να έχουμε εμπειρία, ώστε το αποτέλεσμά μας να είναι αυτό που θέλουμε
Κρέμα ή αλοιφή; για να δούμε –
Κρέμα και αλοιφή – και οι δύο είναι για εξωτερική χρήση
-. η κρέμα βοηθάει το δέρμα μας στην επιφάνεια
-. η αλοιφή διεισδύει πιο βαθιά,
-. η κρέμα στη βάση της περιέχει νερό
-. η αλοιφή στη βάση της περιέχει λάδι
Καλέντουλα και χαμόμηλο για ίαση και τόνωση της επιδερμίδας μας
Καλέντουλα και χαμομήλι – Δυο ισχυρότατα βότανα για την ίαση πολλών προβλημάτων της επιδερμίδας μας.
Η επιδερμίδα πολλών ατόμων είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και συχνά την ταλαιπωρούν δερματίτιδες, κοκκινίλες, ερεθισμοί.
Όλα αυτά, τις περισσότερες φορές, έχουν την αιτία τους στο στρες και στην ένταση της καθημερινής ζωής.
Η φύση με τα προϊόντα που απλόχερα μας προσφέρει, μας παρέχει και για αυτά τα προβλήματα την βοήθειά της.
Ας μην επαναπαυόμαστε λοιπόν και ας αρχίσουμε με
Την καλέντουλα:
Η καλέντουλα είναι ένα βότανο θαυματουργό με αντιφλεγμονώδεις και μαλακτικές ιδιότητες.
Η ανακούφιση που προσφέρει είναι άμεση σε όλους τους τύπους της δερματίτιδας.
Αν υπάρχει κάποιο μικρό τραύμα στο δέρμα οι κομπρέσες της είναι ιδανικές, γιατί το βότανο της καλέντουλας έχει και ισχυρές αντισηπτικές και επουλωτικές ιδιότητες.
Πως να φτιάξουμε κομπρέσα:
Σε ένα φλιτζάνι ρίχνουμε μία κουταλιά ξηρό βότανο καλέντουλας και προσθέτουμε νερό που μόλις έχουμε βράσει.
Το σκεπάζουμε και το αφήνουμε έτσι για δεκαπέντε περίπου λεπτά!
Όταν κρυώσει σουρώνουμε και εμποτίζουμε ένα κομμάτι γάζας και το εφαρμόζουμε στο σημείο με το πρόβλημα και αφήνουμε για είκοσι λεπτά.
Το χαμομήλι:
Άλλη μία εφαρμογή από ένα θησαυρό-το χαμόμηλο.
Μέσα στο αιθέριο έλαιο των ανθών του χαμομηλιού υπάρχει μια θαυματουργή, πολύτιμη θεραπευτική ουσία η χαμαζουλίνη, η οποία έχει ισχυρές καταπραϋντικές και αντιαλλεργικές ιδιότητες.
Πως θα χρησιμοποιήσουμε το χαμομήλι;
Σε ένα μικρό φλιτζανάκι αναμιγνύουμε δέκα σταγόνες αιθέριο έλαιο χαμόμηλου με μια κουταλιά αμυγδαλέλαιο ή ελαιόλαδο, το ελαιόλαδο να είναι αγνό και αν είναι δυνατόν ψυχρής συμπίεσης.
Με ένα μικρό κομμάτι γάζας ή με ένα μικρό βαμβακάκι περνάμε με μαλακές κινήσεις όλα τα σημεία που έχουν προσβληθεί από δερματίτιδα ή αλλεργία.
Σημείωση: Υπάρχουν άτομα που είναι αλλεργικά στο χαμομήλι, είναι κατανοητό πως τα άτομα αυτά δεν πρέπει να το χρησιμοποιούν!
Άλατα μπάνιου με καλέντουλα και μέντα
Άλατα μπάνιου με καλέντουλα και μέντα, ένα πολύτιμο μείγμα για το δέρμα μας με ένα αισθησιακό άρωμα,
απαλό,
χαλαρωτικό,
θρεπτικό,
τονωτικό,
καταπραϋντικό!!!
Το μείγμα μου είναι υπέροχο όταν γίνεται με φρέσκα βότανα, αλλά είναι εξίσου πολύτιμο και με αποξηραμένα βότανα, το οποίο μπορώ να διατηρήσω και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Η χρήση θαλασσινού αλατιού υψηλής ποιότητας μας παρέχει άφθονα μέταλλα και ιχνοστοιχεία για ένα χαλαρωτικό και θρεπτικό μπάνιο.
Πολλές φορές μπορεί να προσθέσω και μερικά άλλα βότανα και λουλούδια, τα οποία μπορούν άνετα να  “δέσουν” σε αυτή μου τη συνταγή, όπως η λεβάντα,
το χαμομήλι,
το άγριο τριαντάφυλλο ή το μελισσόχορτο .
Η συνταγή μου είναι πολύ προσαρμόσιμη, οπότε μπορώ να δοκιμάσω διάφορες προσθήκες βοτάνων, ή ακόμα και μερικές σταγόνες από ένα ή δύο από τα αγαπημένα μου αιθέρια έλαια.
Προτιμώ να χρησιμοποιώ χοντρό θαλασσινό αλάτι, αλλά μπορώ να χρησιμοποιήσω  ψιλό ή και αφρίνα.
Η συνταγή μου  δεν θα μπορούσε να είναι πιο εύκολη!
Απλά ρίχνω τα υλικά μου σε ένα μικρό μπλέντερ και
αλέθω απαλά τα βότανά μου με το αλάτι να ανακατευτούν ελαφριά!
Πως αποθηκεύω το μείγμα μου 
Εάν χρησιμοποιήσω φρέσκα βότανα, το αλάτι του μπάνιου μου το χρησιμοποιώ την ίδια μέρα  ή μέσα σε λίγες μέρες.
Το αποθηκεύω σε ανοιχτό δοχείο για  μερικές ημέρες, ανακατεύοντας περιστασιακά.
Το αλάτι θα τραβήξει την υγρασία από τα φρέσκα μου βότανα και θα αρχίσουν να στεγνώνουν σιγά-σιγά.
Εάν χρησιμοποιήσω αποξηραμένα βότανα, τα άλατα του μπάνιου μου τα συντηρώ σε ένα βάζο με καπάκι και μπορώ να τα διατηρήσω για δύο ακόμα και για τρεις μήνες!!!
Πως χρησιμοποιώ τα άλατά μου.
Απλά-πολύ απλά, προσθέτω μία με δύο κουταλιές της σούπας στο ζεστό νερό της μπανιέρας μου!
Από ποσότητα, μπορώ να χρησιμοποιήσω έως και ένα φλυτζάνι!
Εάν τα βότανα του μείγματός μου με ενοχλούν να επιπλέουν στο νερό της μπανιέρας μου, τα κλείνω σε ένα φακελάκι/τσαντάκι από μουσελίνα ή τούλι και το αφήνω στο νερό της μπανιέρας μου!
Ερχόμενη σε επαφή με το ζεστό νερό η μέντα μου θα αρχίσει να μοσχοβολά και ακολουθούμενη από το “ντροπαλό” σαγηνευτικό άρωμα της καλέντουλας οι αισθήσεις θα αρχίσουν να γαληνεύουν και να ηρεμούν.
Οι ιδιότητες των δύο βοτάνων
Η καλέντουλα λατρεύει το δέρμα μας!
Έχει ισχυρές στυπτικές και
συσφικτικές ιδιότητες με ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αναπλαστική δράση.
Τη χρησιμοποιούμε για τον καθαρισμό,
την σύσφιξη και την ανάπλαση του δέρματος, αλλά και την επούλωση τυχόν προβλημάτων του και την προστασία του από βακτήρια και ιούς.
Η μέντα αναζωογονεί και δροσίζει το δέρμα
μειώνει τα σπυράκια με την ισχυρή αντιμικροβιακή και αντισηπτική της δράση,
βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος,
χαρίζει φρεσκάδα εξαλείφοντας τα βακτήρια, τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν άσχημες οσμές,
ηρεμεί τις φλεγμονές,
τον ερεθισμό και τον κνησμό στο δέρματος,
προωθεί την επούλωση των πληγών,
καταπραΰνει τα τσιμπήματα των ζωυφίων και ανακουφίζει από τον κνησμό,
είναι ένα φυσικό στυπτικό βότανο, το οποίο βοηθά στη σύσφιξη του δέρματος, ενώ παράλληλα βελτιώνει την εμφάνιση των πόρων, τους οποίους και προστατεύει από το να φράξουν.
Πολλές φορές σταλάζω στο νερό του μπάνιου μου 4-6 σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντας για επιπλέον χαλάρωση και αναζωογόνηση.
Άλατα μπάνιου με καλέντουλα και μέντα -ένας τέλειος συνδυασμός δυό πολύτιμων βοτάνων με τα φυσικά μέταλλα και ιχνοστοιχεία του θαλασσινού αλατιού, ένας συνδυασμός που “αγκαλιάζει” με αγάπη το σώμα, το μυαλό και την ψυχή.
Άλατα μπάνιου με καλέντουλα και μέντα – μια πρότυπη ποσότητα
Θα χρειαστώ
1/2 φλιτζάνι  χοντρό θαλασσινό αλάτι
7-8 κλωναράκια φρέσκια μέντα ή 1 κουταλιά της σούπας αποξηραμένη
7-8 φρέσκα άνθη καλέντουλας ή 2 κουταλιές της σούπας αποξηραμένα άνθη καλέντουλας
Και
ρίχνω τα υλικά μου στο μπλέντερ και τα αλέθω για πολύ λίγο, στην πιο χαμηλή ταχύτητα, ώστε να ανακατευτούν απαλά, χωρίς να λιώσω τα βότανά μου, απλά να τα θρυμματίσω λίγο.
Τα αποθηκεύω σε ένα γυάλινο δοχείο!!!
Καλή απόλαυση!!!
Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr
* Τα είδη των αγγειόσπερμων κατανέμονται σε 400 περίπου οικογένειες,
226,000 είδη και 2 βασικές κλάσεις.
Είναι διαπιστωμένο ότι τα αγγειόσπερμα φυτά υπήρχαν και την εποχή που κυριαρχούσαν οι δεινόσαυροι στην Γη.
Σημειώσεις:
Δεν χρησιμοποιούμε ΠΟΤΕ βότανα ή αιθέρια έλαια, στα οποία έχουμε αλλεργία
To botanologia.gr είναι, αυστηρά, ένας ιστότοπος ειδήσεων και πληροφοριών σχετικά με τα βότανα.
Το περιεχόμενο δεν προορίζεται να υποκαταστήσει επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία.
Πάντα να ζητάμε τη συμβουλή του γιατρού μας ή άλλου ειδικευμένου γιατρού, για ιατρικά θέματα και προβλήματα που μας απασχολούν.
Δεν παραβλέπουμε ποτέ επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές.
Αν σε κάποιο προϊόν είμαστε αλλεργικοί δεν το χρησιμοποιούμε, επίσης δεν χρησιμοποιούμε προϊόντα και συστατικά που δεν ανέχεται το δέρμα μας
Δεν χρησιμοποιούμε βότανα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης , σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ακόμα και συμπληρώματα χωρίς την γνώμη γιατρού μας
*https://botanologia.gr/vamma-votanon-enas-apo-toys-tropoys-chrisis-ton-votanon/
**https://botanologia.gr/votana-kai-tropoi-chrisis-egchyma/
https://www.mdpi.com/2304-8158/11/3/247
αναφορές-μελέτες-βιβλία
Nέα Oλιστική Bοτανοθεραπεία του David Hoffmann
www.researchgate.net
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3379952/
https://www.sigmaaldrich.com/life-science/nutrition-research/learning-center/plant-profiler/calendula-officinalis.html
(1)http://jco.ascopubs.org/content/22/8/1447.full.pdf
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/235.html
https://www.botanical.com/botanical/mgmh/m/marigo16.html
http://www.ijarnp.org/index.php/ijarnp/article/viewFile/64/65
https://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0103-50532016001202273
https://www.jdrntruhs.org/article.asp?issn=2277-8632;year=2015;volume=4;issue=2;spage=75;epage=85;aulast=Prashanth
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4045278/