…αλλά γαρ αίτιος ο εγκέφαλος τούτου του πάθεος, ώσπερ και των άλλων νοσημάτων των μεγίστων.
…ἀλλά γαρ αἴτιος ὁ ἐγκέφαλος τούτου τοῦ πάθεος, ὥσπερ και τῶν ἄλλων νοσημάτων τῶν μεγίστων·
ὅτῳ δε τρόπῳ και ἐξ οἵης προφάσιος γίνεται, ἐγώ φράσω σάφα.
…αὕτη δε ἡ νοῦσος ἡ ἱερή καλεομένη ἀπό τῶν αὐτῶν προφασίων γίνεται ἀφ᾽ ὧν και αἱ λοιπαί, ἀπό τῶν προσιόντων καὶ ἀπιόντων και ψύχεος και ἡλίου και πνευμάτων μεταβαλλομένων τε και οὐδέποτε ἀτρεμιζόντων.
ταῦτα δ᾽ ἐστί θεῖα, ὥστε μηδύν δεῖ ἀποκρίνοντα τό νόσημα θειότερον τῶν λοιπῶν νομίσαι, ἀλλά πάντα θεῖα και πάντα ἀνθρώπινα·
φύσιν δε ἕκαστον ἔχει και δύναμιν ἐφ᾽ ἑωυτοῦ, και οὐδέν ἄπορόν ἐστιν οὐδέ ἀμήχανον·
ἀκεστά τε τα πλεῖστά ἐστι τοῖς αὐτοῖσι τούτοισιν ἀφ᾽ ὧν και γίνεται.
ἕτερον γαρ ἑτέρῳ τροφή ἐστι, τοτε δε και κάκωσις.
τοῦτο οὖν δεῖ τον ἰητρόν ἐπίστασθαι, ὅπως τον καιρόν διαγινώσκων ἑκάστου τῷ μεν ἀποδώσει την τροφήν και αὐξήσει, τῷ δε ἀφαιρήσει και κακώσει.
χρη γαρ και ἐν ταύτῃ τῇ νούσῳ και ἐν τῇσιν ἄλλῃσιν ἁπάσῃσι μη αὐξάνειν τα νοσήματα, ἀλλά τρύχειν προσφέροντα τῇ νούσῳ το πολεμιώτατον ἑκάστῃ και μη το σύνηθες·
ὑπό μεν γαρ τῆς συνηθείης θάλλει τε και αὔξεται, ὑπό δε τοῦ πολεμίου φθίνει τε και ἀμαυροῦται.
ὅστις δε ἐπίσταται ἐν ἀνθρώποισι ξηρόν και ὑγρόν ποιεῖν και ψυχρόν και θερμόν ὑπό διαίτης, οὗτος και ταύτην την νόσον ἰῷτο ἄν, εἰ τους καιρούς διαγινώσκοι τῶν συμφερόντων, ἄνευ καθαρμῶν καὶ μαγείης.
Και
…η πραγματική λοιπόν αιτία για την αρρώστια αυτή, όπως και για όλες τις σοβαρές αρρώστιες, είναι ο εγκέφαλος.
Με ποιον ακριβώς τρόπο γεννιέται η αρρώστια και με ποια αφορμή, θα προσπαθήσω τώρα να το εξηγήσω καθαρά.
…η αρρώστια που πραγματευθήκαμε, αυτή που τη λένε ιερή, έχει την αρχή της στις ίδιες αιτίες με τις άλλες αρρώστιες: στα εισερχόμενα και στα εξερχόμενα από τον οργανισμό του ανθρώπου,
στο ψύχος,
στον ήλιο,
στους ανέμους που αλλάζουν συνεχώς και που ποτέ δεν μένουν ήσυχοι.
Όλα αυτά είναι θεϊκά πράγματα.
Δεν υπάρχει επομένως λόγος να ξεχωρίζουμε την αρρώστια αυτή και να τη θεωρούμε πιο θεϊκή από τις άλλες· όλες τους είναι θεϊκές και όλες τους είναι ανθρώπινες. (ἀλλὰ πάντα θεῖα καὶ πάντα ἀνθρώπινα)
Η κάθε αρρώστια έχει τη δική της φύση και τη δική της δύναμη, και απέναντι σε καμιά δεν μένουμε μπροστά της αμήχανοι και ανίκανοι.
Τις πιο πολλές αρρώστιες τις γιατρεύει εκείνο ακριβώς που τις προξένησε,
διότι κάτι που είναι τροφή για κάποιον, για κάποιον άλλον είναι δηλητήριο
Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το ξέρει ο γιατρός, ώστε, διακρίνοντας την κατάλληλη για κάθε ξεχωριστή περίπτωση στιγμή, να προσφέρει αυτό που είναι τροφή και να ωφελεί, και όχι να το απαγορεύει και να προξενήσει βλάβη.
Γιατί και στην αρρώστια αυτή, αλλά και σε όλες τις άλλες αρρώστιες, έχουμε την υποχρέωση όχι να δυναμώνουμε την πάθηση αλλά να την αποδυναμώνουμε, προσφέροντάς της ακριβώς αυτό που χρειάζεται για να αποδυναμωθεί.
Γιατί αν της δώσουμε αυτό που την προξένησε, η αρρώστια προοδεύει και ακμάζει, ενώ με ό,τι της είναι αντίθετο χάνει τη δύναμη της και εκλείπει.
Όποιος μπορεί με κατάλληλη δίαιτα να κάνει το σώμα του ανθρώπου ξηρό ή υγρό,
ψυχρό ή θερμό, αυτός και αυτήν την αρρώστια θα θεραπεύσει, αν διακρίνει και την κατάλληλη στιγμή για αυτό, χωρίς να καταφύγει σε καθαρμούς και μαγγανείες.
ὅτῳ δε τρόπῳ και ἐξ οἵης προφάσιος γίνεται, ἐγώ φράσω σάφα.
…αὕτη δε ἡ νοῦσος ἡ ἱερή καλεομένη ἀπό τῶν αὐτῶν προφασίων γίνεται ἀφ᾽ ὧν και αἱ λοιπαί, ἀπό τῶν προσιόντων καὶ ἀπιόντων και ψύχεος και ἡλίου και πνευμάτων μεταβαλλομένων τε και οὐδέποτε ἀτρεμιζόντων.
ταῦτα δ᾽ ἐστί θεῖα, ὥστε μηδύν δεῖ ἀποκρίνοντα τό νόσημα θειότερον τῶν λοιπῶν νομίσαι, ἀλλά πάντα θεῖα και πάντα ἀνθρώπινα·
φύσιν δε ἕκαστον ἔχει και δύναμιν ἐφ᾽ ἑωυτοῦ, και οὐδέν ἄπορόν ἐστιν οὐδέ ἀμήχανον·
ἀκεστά τε τα πλεῖστά ἐστι τοῖς αὐτοῖσι τούτοισιν ἀφ᾽ ὧν και γίνεται.
ἕτερον γαρ ἑτέρῳ τροφή ἐστι, τοτε δε και κάκωσις.
τοῦτο οὖν δεῖ τον ἰητρόν ἐπίστασθαι, ὅπως τον καιρόν διαγινώσκων ἑκάστου τῷ μεν ἀποδώσει την τροφήν και αὐξήσει, τῷ δε ἀφαιρήσει και κακώσει.
χρη γαρ και ἐν ταύτῃ τῇ νούσῳ και ἐν τῇσιν ἄλλῃσιν ἁπάσῃσι μη αὐξάνειν τα νοσήματα, ἀλλά τρύχειν προσφέροντα τῇ νούσῳ το πολεμιώτατον ἑκάστῃ και μη το σύνηθες·
ὑπό μεν γαρ τῆς συνηθείης θάλλει τε και αὔξεται, ὑπό δε τοῦ πολεμίου φθίνει τε και ἀμαυροῦται.
ὅστις δε ἐπίσταται ἐν ἀνθρώποισι ξηρόν και ὑγρόν ποιεῖν και ψυχρόν και θερμόν ὑπό διαίτης, οὗτος και ταύτην την νόσον ἰῷτο ἄν, εἰ τους καιρούς διαγινώσκοι τῶν συμφερόντων, ἄνευ καθαρμῶν καὶ μαγείης.
Και
…η πραγματική λοιπόν αιτία για την αρρώστια αυτή, όπως και για όλες τις σοβαρές αρρώστιες, είναι ο εγκέφαλος.
Με ποιον ακριβώς τρόπο γεννιέται η αρρώστια και με ποια αφορμή, θα προσπαθήσω τώρα να το εξηγήσω καθαρά.
…η αρρώστια που πραγματευθήκαμε, αυτή που τη λένε ιερή, έχει την αρχή της στις ίδιες αιτίες με τις άλλες αρρώστιες: στα εισερχόμενα και στα εξερχόμενα από τον οργανισμό του ανθρώπου,
στο ψύχος,
στον ήλιο,
στους ανέμους που αλλάζουν συνεχώς και που ποτέ δεν μένουν ήσυχοι.
Όλα αυτά είναι θεϊκά πράγματα.
Δεν υπάρχει επομένως λόγος να ξεχωρίζουμε την αρρώστια αυτή και να τη θεωρούμε πιο θεϊκή από τις άλλες· όλες τους είναι θεϊκές και όλες τους είναι ανθρώπινες. (ἀλλὰ πάντα θεῖα καὶ πάντα ἀνθρώπινα)
Η κάθε αρρώστια έχει τη δική της φύση και τη δική της δύναμη, και απέναντι σε καμιά δεν μένουμε μπροστά της αμήχανοι και ανίκανοι.
Τις πιο πολλές αρρώστιες τις γιατρεύει εκείνο ακριβώς που τις προξένησε,
διότι κάτι που είναι τροφή για κάποιον, για κάποιον άλλον είναι δηλητήριο
Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το ξέρει ο γιατρός, ώστε, διακρίνοντας την κατάλληλη για κάθε ξεχωριστή περίπτωση στιγμή, να προσφέρει αυτό που είναι τροφή και να ωφελεί, και όχι να το απαγορεύει και να προξενήσει βλάβη.
Γιατί και στην αρρώστια αυτή, αλλά και σε όλες τις άλλες αρρώστιες, έχουμε την υποχρέωση όχι να δυναμώνουμε την πάθηση αλλά να την αποδυναμώνουμε, προσφέροντάς της ακριβώς αυτό που χρειάζεται για να αποδυναμωθεί.
Γιατί αν της δώσουμε αυτό που την προξένησε, η αρρώστια προοδεύει και ακμάζει, ενώ με ό,τι της είναι αντίθετο χάνει τη δύναμη της και εκλείπει.
Όποιος μπορεί με κατάλληλη δίαιτα να κάνει το σώμα του ανθρώπου ξηρό ή υγρό,
ψυχρό ή θερμό, αυτός και αυτήν την αρρώστια θα θεραπεύσει, αν διακρίνει και την κατάλληλη στιγμή για αυτό, χωρίς να καταφύγει σε καθαρμούς και μαγγανείες.
