Λουίζα, ένα υποτιμημένο βότανο, με ισχυρότατες φαρμακευτικές ιδιότητες

Λουίζα,
Lemon Verbena,
Aloysia citrodora,
Lippia citrodora,
Verbena citriodora,
Lippia triphylla,
Herb Louisa.
Όλα τα παραπάνω ονόματα δηλώνουν ένα και μόνο βότανο – τη λουίζα.
Ανήκει στη οικογένεια Verbenaceae και
στο γένος Aloysia.
Σε κάποια συγγράμματα αναφέρεται ότι ανήκει στο γένος Lippia, ένα γένος που μοιάζει πολύ με το γένος Verbena.
Γιατί τα αναφέρω όλα αυτά;
Διότι
στο γένος Verbena της οικογένειας Verbenaceae ανήκει και η Verbena officinalis.
Verbena officinalis ή κοινή Verbena είναι το βότανο γνωστό στην Ελλάδα με τα ονόματα:
βέρβενα,
βερβένα,
σταυροβότανο,
ιεροβότανο,
γοργογιάνι,
σπληνόχορτο,
σπυρόχορτο.
Λοιπόν το σταυροβότανο πολλές φορές συγχέεται με την λουίζα,
δεν είναι όμως το ίδιο βότανο,
είναι βότανα της ιδίας οικογένειας, αλλά άλλου γένους και είδους και το βασικότερο με διαφορετικές ιδιότητες και χρήσεις.
Απλώς κάποιες ιδιότητες του σταυροβότανου αναφέρονται στη λουίζα και το αντίστροφο, για αυτό χρειάζεται προσοχή!

Η λουίζα είναι ένας φυλλοβόλος και πολύ όμορφος θάμνος που φτάνει σε ύψος περίπου τα δύο μέτρα.
Η “καταγωγή της” είναι από την Αμερική, έχει όμως εγκλιματιστεί πλήρως στην χώρα μας που πολλοί νομίζουν ότι είναι γηγενές βότανο της Ελλάδας.
Η επιστημονική της  ονομασία είναι Lemon Verbena ή Aloysia triphylla και όπως επισημαίνουν οι σύγχρονοι βοτανολόγοι, αυτή είναι και η σωστή ταυτότητα αυτού του είδους των φυτών και όχι Lippia citriodora όπως ήταν γνωστή παλαιότερα.
Το όνομα  Aloysia triphylla το έδωσε στις αρχές του 20ου αιώνα o Αμερικανός Nathaniel Lord Britton  
Ωστόσο το όνομα Aloysia citrodora, που της δόθηκε από τον Antonio José Cavanilles στα τέλη του 18ου αιώνα, είναι αυτό που πιο συχνά χρησιμοποιείται.
Aloysia είναι η λατινική εκδοχή του λουίζα, οπότε όταν ακούμε lemon verbena να ξέρουμε ότι είναι το βότανο  λουίζα.
Σύμφωνα με το βιβλίο, “What Flower is That?” του Stirling Macoboy” υπήρξαν κάποιες συζητήσεις ως προς το ποιος είναι ο θάμνος αυτός και γιατί ονομάστηκε έτσι.
“Ορισμένες πηγές επιμένουν ότι πήρε το όνομά του από τη Maria Aloysia, Βασίλισσα της Ισπανίας”, λέει ο Macoboy
“Άλλοι πάλι λένε από τη Maria Louisa, δούκισσα της Parma και χήρα του Ναπολέοντα“
Τα γράφω όλα αυτά για να μην συγχέουμε την λουίζα με το σταυροβότανο ή το γοργογιάνι ή τη βερβένα που είναι άλλο βότανο

Παρατηρήστε τις διαφορές των δύο βοτάνων:
η λουίζα

το σταυροβότανο

σημείωση: η λέξη “γοργογιάνι” γράφεται με ένα “ν” και “ι” διότι είναι ουδέτερο –  το δε δεύτερο συνθετικό της λέξης είναι από το ρήμα “υγιαίνω” που σημαίνει γίνομαι καλά
και
το πρώτο συνθετικό το επίρρημα “γοργά” -γρήγορα- το βότανο που φέρνει γρήγορη ίαση – το γοργογιάνι.
γοργογιάνι ήταν, επίσης, κοινή ονομασία διάφορων φαρμακευτικών βοτάνων όπως του φασκόμηλου.

Από όπου και αν πήρε όμως το όνομά του ο υπέροχος αυτός θάμνος δεν παύει να έχει υπέροχο άρωμα και πανέμορφα μικρά λευκά ή ανοιχτόχρωμα πράσινα έως μοβ άνθη που
αν τα πιάσουμε στα χέρια μας μυρίζουν έντονα λεμόνι.
Από τα πιο δημοφιλή βότανα με άρωμα λεμονιού, η λουίζα είναι ίσως το λιγότερο γνωστό.
Τόσο το μελισσόχορτο, Melissa officinalis, όσο και το λεμονόχορτο, Cymbopogon citratus, είναι πιο δημοφιλή αλλά όχι επειδή, απαραίτητα η λουίζα υστερεί σε ιδιότητες και δράσεις.
Η λουίζα αγαπά τον ήλιο, αλλά και την ελαφριά σκιά.
Της αρέσει το καλά στραγγισμένο και πλούσιο σε αργίλιο έδαφος.
Έχει κοντούς μίσχους.
Τα λουλούδια της έχουν οδοντωτό κάλυκα σε αιχμές και τέσσερις στήμονες.
Οι ταξιανθίες διαθέτουν πολλά μικρά λουλούδια λευκού ή μπλε χρώματος.
Τα φύλλα είναι λογχοειδή, χνουδωτά, οδοντωτά ή ελαφρώς οδοντωτά, σκούρα πράσινα, με υπέροχο άρωμα λεμονιού, πλούσια σε αιθέριο έλαιο, με μέγιστη απόδοση όταν είναι συνήθως μικρά.
Ιδιότητες και χρήσεις της λουίζας
Η λουίζα είναι ένα υποτιμημένο φαρμακευτικό βότανο, με ισχυρότατες φαρμακευτικές ιδιότητες όπως:
1.- αντισπασμωδικές, ευστόμαχες και καταπραϋντικές – η λουίζα είναι άριστο στομαχικό βότανο και χρησιμοποιείται  ευρύτερα για πολλά στομαχικά προβλήματα
Σε πολλούς πολιτισμούς, το ρόφημα της λουίζας έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά, για την προώθηση της πέψης και η καταπραϋντική της δράση είναι άκρως απαραίτητη σε περιπτώσεις κοιλιακής δυσφορίας.
Το έγχυμα των φύλλων της λουίζας καταπραΰνει τη δυσπεψία,
το μετεωρισμό,
τις νευραλγίες,
τους κολικούς του στομάχου και των εντέρων και των συμπτωμάτων του ευερέθιστου εντέρου.
Παρόμοια με άλλα βότανα που είναι γνωστά για τις ευεργετικές πεπτικές τους ιδιότητες, όπως οι καταπραϋντικές, η λουίζα καταπραΰνει την κοιλιακή δυσφορία, μέσω των αντισπασμωδικών της ιδιοτήτων και ηρεμεί το γαστρεντερικό σωλήνα.
2.- αντιπυρετικές – έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η λουίζα περιέχει βιολογικά δραστικές ουσίες με αντιπυρετικές ιδιότητες.
Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στη λαϊκή ιατρική της Νότιας Αμερικής, η λουίζα έχει μακρά ιστορία ως αξιόπιστο βότανο για τη μείωση του πυρετού.
Η ικανότητα της λουίζας να μειώνει τον πυρετό, μαζί με τις τονωτικές και αντιοξειδωτικές της ιδιότητες, την καθιστούν ένα εξαιρετικό ρόφημα για τον έλεγχο της υψηλής θερμοκρασίας.
3.- αποχρεμπτικές – η λουίζα έχει ισχυρές αποχρεμπτικές ιδιότητες και δράσεις.
Αυτό σημαίνει ότι η κατανάλωση ροφήματος μπορεί να χαλαρώσει τη συμφόρηση στις αναπνευστικές οδούς και να βοηθήσει στην εξάλειψη του φλέγματος από τους  βλεννογόνους.
Το φλέγμα μπορεί να αποτελέσει έδαφος αναπαραγωγής βακτηρίων και άλλων παθογόνων, επομένως η κατανάλωση ροφημάτων αποχρεμπτικών βοτάνων βοηθάει να απαλλαγούμε από αυτό το ανεπιθύμητο υλικό και σίγουρα είναι ένας καλός τρόπος βελτίωσης του ανοσοποιητικού μας συστήματος
4.- αναζωογονητικές, αγχολυτικές και χαλαρωτικές – η λουίζα έχει αγχολυτικές και χαλαρωτικές ιδιότητες και δράσεις και η εύρεση χρόνου για να απολαύσουμε ένα υπέροχο φλιτζάνι τσάι μας ανακουφίζει από την ένταση και μας βοηθά να μειώσουμε το στρες.
Τα φυτοθρεπτικά συστατικά της λουίζας  δίνουν μια επιπλέον ώθηση στον οργανισμό μας, καθώς έχουν μια ελαφρώς ηρεμιστική επίδραση στο νευρικό μας σύστημα και βοηθούν στην ανακούφιση της μυϊκής έντασης.
Αυτές οι ιδιότητες ηρεμίας και απελευθέρωσης της έντασης βοηθούν στη μείωση των νεύρων, του άγχους και του στρες.
Μελέτες έχουν δείξει ότι το verbascoside, ένα βιολογικό ισχυρότατο συστατικό στα φύλλα της λουίζα, είναι αυτό που κυρίως δίνει τις ισχυρές αγχολυτικές, χαλαρωτικές και αναζωογονητικές ιδιότητες και χρήσεις της λουίζας.
Οι μελέτες πάνω σε αυτές τις ιδιότητες της λουίζας συνεχίζονται, καθώς έχουν παρατηρηθεί και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες των φύλλων και των λουλουδιών της, οι επιδράσεις των οποίων βοηθούν στην  αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Η λουίζα είναι το κατεξοχήν βότανο του αδυνατίσματος.

5.- αποτοξινωτικές, διουρητικές και λιποδιαλυτές– η λουίζα είναι το κατεξοχήν βότανο του αδυνατίσματος.
Όταν ακολουθούμε πρόγραμμα αδυνατίσματος και θέλουμε να κάψουμε τα περιττά λίπη του οργανισμού μας, εντάσσουμε το ζεστό και μυρωδάτο έγχυμα της λουίζας στη διατροφή μας.
Η παχυσαρκία είναι μία από τις πιο διαδεδομένες  χρόνιες ασθένειες, όπου πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις έχουν αποτύχει.
Η κατανάλωση ροφήματος λουίζας, φυσικά χωρίς ζάχαρη, είναι γενικά ευεργετική ως μέρος ενός προγράμματος απώλειας βάρους, καθώς η λουίζα είναι ένα από τα ιδανικότερα βότανα για το αδυνάτισμα και τον έλεγχο του βάρους.
Έχει αποδειχθεί ότι καταστέλλει την όρεξη, μειώνοντας την ακαταμάχητη λαχτάρα για σνακ ή γλυκά.
Η κατανάλωση του ροφήματος μεταξύ των γευμάτων συνδράμει στο πρόγραμμά μας και μας βοηθάει να επιτύχουμε τους στόχους μας για απώλεια βάρους.
Εκτός από τη φυσική της ιδιότητα να  καταστέλλει την όρεξη η λουίζα, αποτρέπει και την υπερκατανάλωση τροφής,
προάγει την καύση του λίπους, διεγείρει την διάσπαση της κυτταρίτιδας και ρυθμίζει τον μεταβολισμό.
Αναδυόμενα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν επίσης, ότι και τα εκχυλίσματα από μείγματα  βοτάνων είναι μια εναλλακτική λύση στη θεραπεία της παχυσαρκίας και άλλων μεταβολικών διαταραχών.
Μια συγκεκριμένη μελέτη έδειξε ότι η κατανάλωση εκχυλίσματος Lippia citriodora και Hibiscus sabdariffa, για δύο μήνες σε υπέρβαρες γυναίκες μείωσε το βάρος, βελτίωσε τις ανθρωπομετρικές παραμέτρους, μείωσε τη συστολική αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό και βελτίωσε το προφίλ των λιπιδίων στο αίμα.
Αν και η αξιολόγηση της όρεξης δεν αξιολογήθηκε αυστηρά, τα περισσότερα άτομα που κατανάλωναν το εκχύλισμα εμφάνισαν κορεσμό και πληρότητα, που αποτέλεσμα είχε τη μείωση της πείνας και τη μείωση της κατανάλωσης  τροφής.
Τα αποτελέσματα αυτά οφείλονται στις πολυφαινόλες, ισχυρότατα φυτοθρεπτικά της λουίζας, οι οποίες ρυθμίζουν τους δείκτες που σχετίζονται με την όρεξη σε υπέρβαρα άτομα
6.- αντιοξειδωτικές και αναλγητικές– το εκχύλισμα της λουίζας σε πολλές μελέτες, έδειξε ισχυρότατες αντιοξειδωτικές και αναλγητικές ιδιότητες.
α) το εκχύλισμα της λουίζας σε συνδυασμό με ιχθυέλαιο-ω-3 λιπαρά-, μειώνει σημαντικά τα συμπτώματα του πόνου και της δυσκαμψίας,
β) μειώνει τον πόνο και τη δυσφορία, βελτιώνει τη φυσική λειτουργία και την κατάσταση των αρθρώσεων σε άτομα με προβλήματα στις αρθρώσεις, μετά από μόνο, 9 εβδομάδες θεραπείας.
Και αυτή η μελέτη υπογράμμισε τις ισχυρές αντιοξειδωτικές και αναλγητικές ιδιότητες του verbascoside που βρίσκεται φυσικά στο βότανο.
γ) μειώνει την επαγόμενη από την άσκηση οξειδωτική βλάβη των πρωτεϊνών και των λιπιδίων στα ουδετερόφιλα και προστατεύει τον μυϊκό ιστό, καθώς πολλές φορές η πολύ έντονη άσκηση μπορεί  να οδηγήσει σε μυϊκή βλάβη.
Το πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ιδιότητες και δράσεις εκχύλισμα της λουίζας προσφέρει αυτή την προστασία.
*. Το οξειδωτικό στρες είναι αποτέλεσμα της δραστηριότητας των ελεύθερων ριζών και της παρουσίας τους σε όλα τα όργανα του σώματός μας, το οποίο αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η έρευνα έχει συνδέσει τη λουίζα με χαμηλότερα επίπεδα οξειδωτικού στρες και καλύτερη συνολική υγεία του σώματος, που αποδεικνύεται από την επιταχυνόμενη αντιοξειδωτική ενζυμική της δραστηριότητα.
7.- αντιφλεγμονώδεις – όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, η φλεγμονή βρίσκεται στη ρίζα των περισσότερων ασθενειών και θεωρείται ένας από τους κύριους παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξη της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2014 εξέτασε τις επιδράσεις της συμπλήρωσης της διατροφής με εκχυλίσματα λουίζας σε φλεγμονώδεις δείκτες ορού ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας.
Στους 30 ασθενείς της μελέτης χορηγήθηκε είτε ένα εκχύλισμα λουίζας, το οποίο περιείχε 1% της πολυφαινόλης του βοτάνου που είναι γνωστό ως verbascoside,
είτε ένα εικονικό φάρμακο-placebo
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι στους ασθενείς της μελέτης με δευτερογενή προοδευτική σκλήρυνση κατά πλάκας, το τρίτο εκ των τεσσάρων σταδίων MS, που δόθηκε  το εκχύλισμα της λουίζας μειώθηκαν οι φλεγμονώδεις δείκτες.
Γενικά, οι διατροφικές παρεμβάσεις με εκχυλίσματα της Aloysia citrodora, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές στην πρόληψη φλεγμονωδών παθήσεων.
Άλλες μελέτες έδειξαν πως οι δείκτες για φλεγμονώδη αγγειακή βλάβη με εκχυλίσματα λουίζας, μειώθηκαν.
8.- αντιβακτηριακές – η καταπολέμηση των λοιμώξεων από Staphylococcus aureus συνεχίζει να είναι δύσκολη δουλειά, καθώς αυξάνεται η αντοχή στα αντιβιοτικά, γι ‘αυτό είναι σημαντικό να βρούμε νέους και φυσικούς τρόπους για την επιτυχή αντιμετώπιση αυτών των λοιμώξεων, επισημαίνουν πολλοί ερευνητές.
Μια λοίμωξη Staphylococcus aureus – χρυσίζων σταφυλόκοκκος – είναι μια βακτηριακή λοίμωξη που μπορεί να κυμαίνεται σε σοβαρότητα, από μικρούς ερεθισμούς του δέρματος έως απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.
Εργαστηριακές μελέτες in vitro, έχουν δείξει ότι το εκχύλισμα της λουίζας μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη του Staphylococcus aureus.
Έτσι οι ερευνητές μέσα από τις μελέτες, τους κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πλύση με έγχυμα λουίζας και η τοπική αλοιφή λουίζας είναι “ένα κατάλληλο ίαμα για την πρόληψη της μόλυνσης του δέρματος από το Staphylococcus aureus, στις πρώτες φάσεις της μόλυνσης.
Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το έγχυμα του βοτάνου για να πλύνουμε, να καθαρίσουμε και να τονώσουμε το πρόσωπό μας.
9.- αφροδιασιακές – το ζεστό έγχυμα του μυρωδάτου βοτάνου της λουίζας είναι φημισμένο για της αφροδισιακές του ιδιότητες
10.- ηρεμιστικές και χαλαρωτικές– οι ίδιες ιδιότητες που βοηθούν στη μείωση της έντασης και του στρες μπορούν να ηρεμήσουν το σώμα και το μυαλό μας και να μας βοηθήσουν να προετοιμαστούμε για έναν ήρεμο και ξεκούραστο ύπνο.
Επιπλέον η κατανάλωση ροφήματος λουίζας είναι ένας φυσικός τρόπος για να αυξήσουμε την ποσότητα μελατονίνης στο σώμα μας.
Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που στο σώμα μας η παραγωγή της αυξάνεται όσο πλησιάζει η νύχτα, διεγείρεται από το σκοτάδι και μας προκαλεί υπνηλία.
Η ικανότητα της λουίζας να καταπραΰνει και να χαλαρώνει, να αυξάνει την παραγωγή μελατονίνη και η έλλειψη καφεΐνης την καθιστούν ιδανικό βραδινό ρόφημα, στο οποίο αν θέλουμε,  μπορούμε να προσθέσουμε μια κουταλιά μέλι.
– Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το έγχυμα της λουίζας για:
την τόνωση του οργανισμού μας
τον έλεγχο της διάρροιας
την ανακούφιση από πονοκεφάλους
την κακοσμία του στόματος
αν μας βρίσκετε αιθέριο έλαιο λουίζας και τύχει και χτυπήσουμε, για να βοηθήσουμε την πληγή να κλείσει, σταλάζουμε πάνω της μερικές σταγόνες του αναμεμιγμένες με κάποιο λάδι βάσης.
Το αιθέριο έλαιο της λουίζας
Το αιθέριο έλαιο της λουίζας, με το έντονο άρωμα λεμονιού, περιέχει υψηλή συγκέντρωση ισχυρών αντιοξειδωτικών ενώσεων, συμπεριλαμβανομένων των:
nerol,συνήθως χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία,
geraniol και citral,
terpenoids,
phenolic acids,
verbascoside, το οποίο έχει παρουσιάσει μια ευρεία βιολογική δραστικότητα, με αντικαρκινικές,
αντιμικροβιακές,
αντιφλεγμονώδεις,
αντιθρομβωτικές,
επουλωτικές και θεραπευτικές ιδιότητες και flavonoids με ισχυρότερη τη luteolin.
Η luteolin όπως γνωρίζουμε, διαθέτει αντιφλεγμονώδεις,
αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Το αιθέριο έλαιο της λουίζας χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοθεραπεία για να 
ανακουφίσει από το άγχος,
την αϋπνία και την κατάθλιψη
Επίσης στη λουίζα θα βρούμε 1,8-cineole (12.4%),γνωστή ως eucalyptol
geranial (9.9%),
6-methyl-5-hepten-2-one (7.4%) και neral (6.9%).
Το αιθέριο έλαιο της λουίζας όμως:
α) δεν πρέπει να χρησιμοποιείται άμεσα στο δέρμα σε άτομα που είναι ευαίσθητα στο φως του ήλιου διότι η λουίζα είναι φωτοευαίσθητο βότανο και
β) δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης χωρίς την συμβουλή γιατρού ή ειδικού αρωματοθεραπευτή.
Η λουίζα είναι ένα φαρμακευτικό και αρωματικό  βότανο με 
φύλλα,
άνθη και 
βλαστούς ιδιαίτερα ευεργετικά για τον οργανισμό μας.
Παραδοσιακές χρήσεις της λουίζας
Για αιώνες, η λουίζα έχει χρησιμοποιηθεί ως αντιπυρετικό,
αντισπασμωδικό,
ηρεμιστικό,
χαλαρωτικό,
carminative, το βότανα που ανακουφίζει από τα αέρια του στομάχου,
αντιμικροβιακό και στομαχικό βότανο
Παραδοσιακά χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του κρυολογήματος,
του πυρετού, 
της βρογχικής και ρινικής συμφόρησης,
του άσθματος,
του μετεωρισμού,
της οξύτητας του στομάχου,
της διάρροιας,
του κολικού των εντέρων,
της δυσπεψίας,
της κοιλιακής δυσφορίας,
της ναυτίας
των πεπτικών διαταραχών,
της αϋπνίας,
της κατάθλιψης,
για μεταβολικά προβλήματα που σχετίζονται με την παχυσαρκία,
για τη δυσφορία στις αρθρώσεις,
για μυϊκές  βλάβες,
για φλεγμονές και λοιμώξεις του δέρματος,
για εμπύρετες καταστάσεις
Για τη θεραπεία των κιρσών,
της ουρικής αρθρίτιδας
των εμπύρετων αιμορροΐδων.
Επίλογος
Η λουίζα είναι ένα μαγειρικό και φαρμακευτικό βότανο με γεύση και άρωμα λεμονιού.
Τη χρησιμοποιούμε για να προσθέσουμε μια ενδιαφέρουσα γεύση σε πολλές από τις συνταγές μας,
σε πολλά από τα ποτά και τα ροφήματά μας.
Μπορούμε να χαρίσουμε ιδιαίτερη γεύση στις φρουτοσαλάτες μας,
στις μαρμελάδες μας και σε πολλά επιδόρπια.
Μπορούμε να κάνουμε ιαματικά ροφήματα.
Ένα φλιτζάνι ζεστό μυρωδάτο τσάι λουίζας είναι ένας πολύ καλός και εύκολος τρόπος για να χαρούμε τις ιδιαίτερες ιδιότητες της λουίζας.
Όπως όλα τα βότανα όμως, έτσι και η λουίζα πρέπει να χρησιμοποιείται με μέτρο διότι
περιέχει καμφορά και όπως πολλές φορές τονίζω “παν μέτρον άριστον”.
Η υπερβολική και αλόγιστη  χρήση της μπορεί να επιφέρει προβλήματα στα νεφρά για αυτό χρειάζεται προσοχή στις ποσότητες.
Η λουίζα είναι συνήθως ασφαλές βότανο για τους περισσότερους ανθρώπους σε κανονικές διατροφικές.
Επίσης είναι ασφαλές βότανο όταν λαμβάνεται σε κατάλληλες ποσότητες και ως ίαμα.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, ζητάμε τη συμβουλή του γιατρού μας αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τη λουίζα για φαρμακευτικούς σκοπούς.
Επίσης, άτομα με προβλήματα στα νεφρά τους, ζητάνε τη συμβουλή του γιατρού τους, καθώς η υπερβολική και αλόγιστη  χρήση της για φαρμακευτικούς λόγους, μπορεί να ερεθίσουν τα νεφρά και να επιδεινώσουν τη νεφρική νόσο.

Αυτά τα λίγα για το μυρωδάτο βότανο της λουίζας.
Ελπίζω να τα βρείτε ενδιαφέροντα και κατατοπιστικά.

Σημειώσεις:
Δεν χρησιμοποιούμε ΠΟΤΕ βότανα ή αιθέρια έλαια, στα οποία έχουμε αλλεργία
To botanologia.gr είναι, αυστηρά, ένας ιστότοπος ειδήσεων και πληροφοριών σχετικά με τα βότανα.
Το περιεχόμενο δεν προορίζεται να υποκαταστήσει επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές, διάγνωση ή θεραπεία.
Πάντα να ζητάμε τη συμβουλή του γιατρού μας ή άλλου ειδικευμένου γιατρού, για ιατρικά θέματα και προβλήματα που μας απασχολούν.
Δεν παραβλέπουμε ποτέ επαγγελματικές ιατρικές συμβουλές.
Αν σε κάποιο προϊόν είμαστε αλλεργικοί δεν το χρησιμοποιούμε, επίσης δεν χρησιμοποιούμε προϊόντα και συστατικά που δεν ανέχεται το δέρμα μας
Δεν χρησιμοποιούμε βότανα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης , σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ακόμα και συμπληρώματα χωρίς την γνώμη γιατρού μας

Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:thalia-botanologia.gr

μελέτες, έρευνες, αναφορές:
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0891584917305142
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0944711315000811
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0009308409003545
https://link.springer.com/article/10.1007/s00421-010-1684-3
https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2010.0410
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29862395/
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10412905.1994.9698440
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22087615/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19090293/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20967458/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25617561/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24621064/
https://en.wikipedia.org/wiki/Aloysia_citrodora